Thị phần là gì? Vai trò và cách tính thị phần tăng trưởng của doanh nghiệp

Thị phần (Market Share) là tỷ lệ phần trăm sản lượng hoặc doanh thu mà doanh nghiệp chiếm giữ trong tổng thị trường tiêu thụ sản phẩm hoặc dịch vụ tương ứng. Đây là chỉ số quan trọng giúp đánh giá sức cạnh tranh và vị thế của doanh nghiệp trên thị trường, đóng vai trò thiết yếu trong quản trị kinh doanh và xây dựng chiến lược marketing.

Cách tính thị phần như thế nào?

Thị phần = Doanh thu bán hàng của doanh nghiệp / Tổng doanh thu của thị trường

Hoặc

Thị phần = Số sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / Tổng sản phẩm tiêu thụ của thị trường

Ví dụ cụ thể về cách tính thị phần:

Giả sử tại thị trường Hà Nội có tổng cộng 5.000 chiếc ô tô B được tiêu thụ.

Đại lý H bán ra 300 chiếc.

Vậy thị phần của đại lý H là (300 / 5.000) × 100% = 6%.

Điều này có nghĩa đại lý H chiếm 6% thị phần bán xe ô tô B tại thị trường Hà Nội.

Ví dụ nếu thêm: Trên toàn quốc có 50.000 chiếc ô tô B được tiêu thụ và đại lý H bán được 1.500 chiếc, thì thị phần toàn quốc của đại lý H là (1.500 / 50.000) × 100% = 3%.

Ngoài ra, còn có cách tính thị phần tương đối (Relative Market Share) như sau:

Thị phần tương đối = Doanh số của doanh nghiệp / Doanh số của đối thủ cạnh tranh hàng đầu

Hoặc

Thị phần tương đối = Số sản phẩm doanh nghiệp bán ra / Số sản phẩm đối thủ cạnh tranh bán ra

Ý nghĩa của thị phần tương đối:

• Nếu thị phần tương đối lớn hơn 1, doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh vượt trội hơn đối thủ.
• Nếu thị phần tương đối bằng 1, doanh nghiệp và đối thủ có sức cạnh tranh ngang bằng.
• Nếu thị phần tương đối nhỏ hơn 1, đối thủ đang chiếm ưu thế cạnh tranh hơn doanh nghiệp.

Thị phần tương đối của doanh nghiệp A = 400 / 500 = 0,8. Điều này cho thấy doanh nghiệp A đang ở thế yếu hơn so với đối thủ B trên thị trường.

Việc theo dõi và báo cáo thị phần thường xuyên giúp doanh nghiệp chủ động điều chỉnh chiến lược kinh doanh. Bạn có thể ứng dụng BizCRM để đo lường hiệu quả theo thời gian thực và hỗ trợ phân tích số liệu bán hàng trong từng phân khúc thị trường.

Vai trò của thị phần tăng trưởng trong kinh doanh

Khi doanh nghiệp chiếm giữ nhiều thị phần, việc tăng trưởng kinh doanh sẽ trở nên thuận lợi hơn. Đây là nền tảng giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô hoạt động và nâng cao khả năng sinh lời từ thị trường mới.

Thị phần phản ánh năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp: Thị phần cho thấy trực tiếp sức mạnh và khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. 

Vai trò trong xác định tốc độ tăng trưởng kinh doanh: Khi thị phần tăng, doanh thu và lợi nhuận cũng được cải thiện, giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô hoạt động. 

Thị phần là cơ sở xây dựng và phát triển nguồn lực doanh nghiệp: Nắm giữ thị phần lớn giúp doanh nghiệp thu hút vốn đầu tư, mở rộng đội ngũ nhân sự và củng cố chuỗi cung ứng. Case study của Samsung cho thấy việc giữ vững thị phần giúp họ tiếp tục đầu tư nghiên cứu và phát triển, duy trì vị trí dẫn đầu về công nghệ.

Không ít doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội kinh doanh và đánh mất thị phần vào tay đối thủ, khiến họ dễ nản lòng và đưa ra các quyết định sai lầm.

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng thị phần đóng vai trò quan trọng như yếu tố thúc đẩy phát triển trong từng phân khúc thị trường. Nhiều doanh nghiệp có tỷ lệ tăng trưởng cao hơn thị phần trung bình vẫn duy trì hoạt động và phát triển đến ngày nay.

Do đó, thị phần rất quan trọng đối với mọi hoạt động của doanh nghiệp và mang lại lợi ích kinh tế lâu dài:

• Thị phần thể hiện rõ khả năng cạnh tranh tương đối của sản phẩm, dịch vụ doanh nghiệp cung cấp. Khi tổng thị trường tăng trưởng, đồng nghĩa doanh thu và tốc độ tăng trưởng cũng tăng nếu doanh nghiệp duy trì được thị phần.
• Nắm rõ thị phần giúp doanh nghiệp đánh giá tốc độ phát triển và tiến trình kinh doanh trong từng phân khúc thị trường.
• Thị phần giúp nhận diện được những thiếu hụt nguồn lực và động lực phát triển, từ đó kịp thời bổ sung.
• Thị phần tăng lên giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô thị trường và cải thiện khả năng sinh lời.

Làm thế nào để xác định thị phần tăng trưởng?

Thị trường luôn biến đổi, vì vậy doanh nghiệp cần xác định rõ vị thế thị phần của mình, đặc biệt là thị phần tăng trưởng. Nhiều doanh nghiệp sử dụng Ma trận Boston (BCG) để khai thác tối đa cơ hội tăng trưởng thị phần.

Xác định khả năng tăng trưởng thị phần qua mô hình BCG dựa trên từng giai đoạn sống của sản phẩm

Ô dấu hỏi: Nhóm sản phẩm mới ra mắt với tiềm năng tăng trưởng cao nhưng thị phần hiện tại còn thấp. Giai đoạn này nhằm thử nghiệm chiến lược để quyết định sản phẩm có đủ sức trở thành “ngôi sao” hay không.
Chiến lược phù hợp là tập trung nguồn lực thử nghiệm, thu thập phản hồi khách hàng, sẵn sàng tăng cường marketing nếu sản phẩm có tiềm năng phát triển.

Ô ngôi sao: Nhóm sản phẩm đã đạt thị phần cao và tận dụng sự tăng trưởng mạnh của thị trường, trở thành nguồn doanh thu chính. 
Doanh nghiệp cần tiếp tục đầu tư marketing và cải tiến sản phẩm để duy trì vị thế.

Ô bò sữa: Nhóm sản phẩm có thị phần lớn nhưng tăng trưởng thị trường chậm hoặc ổn định. 
Chiến lược là duy trì ổn định doanh thu, tối ưu hóa nguồn lực và ngăn ngừa sự sụt giảm thị phần.

Ô chó mực: Nhóm sản phẩm có thị phần thấp trong thị trường tăng trưởng chậm hoặc suy thoái, thường không mang lại lợi nhuận.
Doanh nghiệp nên cân nhắc loại bỏ hoặc tái cấu trúc nhóm sản phẩm này để tránh lãng phí tài nguyên.

Với nhóm sản phẩm “bò sữa”, doanh nghiệp cần tối ưu quy trình chăm sóc khách hàng nhằm duy trì sự trung thành và tối đa hóa doanh thu. BizLoyalty Apps hỗ trợ triển khai chương trình tích điểm, ưu đãi riêng cho khách hàng cũ, giúp tăng tần suất mua hàng hiệu quả.

Đăng ký tư vấn trực tiếp

Một số cách giúp doanh nghiệp gia tăng thị phần

Một sự thật là doanh nghiệp cần không ngừng đổi mới để duy trì hoặc mở rộng thị phần, dù bạn là người dẫn đầu hay doanh nghiệp mới trên thị trường.

Doanh nghiệp có thể ứng dụng các chiến lược marketing để phát triển cơ sở dữ liệu khách hàng, xây dựng thương hiệu trên cả nền tảng truyền thống và trực tuyến. Dưới đây là một số phương pháp cụ thể giúp gia tăng thị phần:

1. Định giá theo xu hướng

Chiến lược giá luôn là cách nhanh chóng để thu hút khách hàng. Các hình thức phổ biến bao gồm: định giá thấp nhằm tạo áp lực cạnh tranh, định giá theo tâm lý để tác động cảm xúc người mua, hoặc định giá dựa trên chi phí đảm bảo lợi nhuận tối ưu. Việc điều chỉnh giá linh hoạt qua các chương trình giảm giá hay ưu đãi mùa vụ cũng giúp mở rộng nhóm khách hàng tiềm năng và tăng thị phần.

2. Cải tiến sản phẩm

Tạo giá trị mới cho khách hàng qua sản phẩm không chỉ gây ấn tượng mà còn khẳng định uy tín thương hiệu trên thị trường. Cải tiến dựa trên phản hồi khách hàng và phân tích dữ liệu giúp tối ưu trải nghiệm và nâng cao lợi thế cạnh tranh. 

3. Tìm nhân khẩu học mới

Thu hút khách hàng từ nhóm nhân khẩu học mới kết hợp với phát triển sản phẩm và tính năng mới. Doanh nghiệp cần phân tích thị trường để xác định các nhóm chưa được phục vụ đầy đủ, từ đó mở rộng sang nhóm người dùng trẻ tuổi hoặc khu vực địa lý chưa khai thác, tạo thêm kênh tăng trưởng thị phần.

4. Nâng cao nhận thức về thương hiệu

Các chiến lược xây dựng thương hiệu qua marketing đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng thị phần. Thực hiện các chiến dịch quảng cáo đa kênh như truyền hình, mạng xã hội, sự kiện cùng đầu tư vào nội dung hấp dẫn và PR giúp nâng cao nhận diện thương hiệu. Thương hiệu càng được biết đến rộng rãi, sản phẩm càng dễ tiếp cận và cạnh tranh hiệu quả.

5. Học hỏi từ các đối thủ có thị phần lớn

Thành công của đối thủ là nguồn kiến thức quý giá bạn có thể tận dụng. Phân tích chiến lược họ áp dụng qua quảng cáo, chương trình giảm giá và phản hồi khách hàng giúp doanh nghiệp cải tiến kế hoạch. 

Trên đây là các thông tin về khái niệm thị phần, vai trò và cách xác định cũng như cách gia tăng thị phần hiệu quả cho doanh nghiệp. Xác định và nâng cao thị phần là vấn đề then chốt, đòi hỏi doanh nghiệp xây dựng phương án triển khai phù hợp.

Hiểu đúng và xác định chính xác thị phần là nền tảng giúp doanh nghiệp phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Áp dụng chiến lược gia tăng thị phần hiệu quả cùng sự hỗ trợ của công nghệ quản lý như CRM giúp doanh nghiệp theo dõi và tối ưu kết quả kinh doanh một cách linh hoạt, chính xác. Doanh nghiệp nên đầu tư giải pháp chuyên sâu để không bỏ lỡ cơ hội khai thác tối đa tiềm năng thị trường.