Lợi nhuận là gì? Vai trò, cách tính lợi nhuận chính xác cho doanh nghiệp

Nếu không có lợi nhuận, doanh nghiệp sẽ “thoi thóp” và chờ ngày bị xoá sổ. Vì vậy, việc tạo ra lợi nhuận luôn được ưu tiên hàng đầu.

Vậy lợi nhuận là gì? Có những loại lợi nhuận nào và làm thế nào để tính lợi nhuận doanh nghiệp một cách chính xác nhất? Cùng Bizfly phân tích trong bài viết sau:

Lợi nhuận là gì?

Lợi nhuận (Profit) là kết quả tài chính thu được sau khi lấy doanh thu trừ đi tất cả các khoản chi phí mà doanh nghiệp đã bỏ ra để đầu tư, cùng với các chi phí phát sinh trong quá trình vận hành. Nó thể hiện khoản chênh lệch giữa doanh thu và chi phí, được biểu thị dưới dạng số tiền cụ thể, tỷ lệ hoặc phần trăm.

Trong kinh tế học, lợi nhuận kinh tế là phần lợi nhuận còn lại sau khi trừ đi chi phí cơ hội — tức là tính cả chi phí của các cơ hội bị bỏ lỡ khi lựa chọn đầu tư hiện tại. Ngược lại, lợi nhuận kế toán chỉ dựa trên chi phí thực tế bằng tiền mà không bao gồm chi phí cơ hội.

Do vậy, lợi nhuận kinh tế thường phản ánh hiệu quả thực tế và khả năng sinh lời của dự án, trong khi lợi nhuận kế toán phản ánh thành công tài chính theo chuẩn mực kế toán.¹

^{1: Chi tiết xem thêm chi phí cơ hội.}

Phân biệt lợi nhuận và khả năng sinh lời (Profitability): Lợi nhuận là số tiền doanh nghiệp thu về trong một kỳ kinh doanh, còn khả năng sinh lời là tỷ lệ thể hiện hiệu quả tài chính của doanh nghiệp. Ví dụ tỷ suất lợi nhuận được tính như sau:

Tỷ suất lợi nhuận = (Lợi nhuận / Doanh thu) × 100%

Chỉ số này giúp đánh giá xem mỗi đồng doanh thu tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận, rất hữu ích khi so sánh hiệu quả giữa các doanh nghiệp hoặc sản phẩm.

Để theo dõi lợi nhuận theo từng sản phẩm hoặc chiến dịch, BizCRM hỗ trợ doanh nghiệp kiểm soát doanh thu, chi phí và hiệu suất bán hàng theo thời gian thực, giúp ra quyết định chính xác.

Đăng ký tư vấn trực tiếp

Phân loại lợi nhuận

Ở phần trên, chúng ta đã hiểu lợi nhuận là gì. Vậy lợi nhuận gồm những loại nào? Thông thường, có ba loại lợi nhuận chính sau:

• Lợi nhuận gộp (Gross Profit)

Lợi nhuận gộp là khoản chênh lệch giữa tổng doanh thu và giá vốn hàng bán. Nó phản ánh hiệu quả cơ bản trong hoạt động sản xuất và bán hàng, giúp doanh nghiệp đánh giá khả năng tạo ra giá trị từ sản phẩm/dịch vụ.

• Lợi nhuận thuần (Operating Profit - EBIT)

Lợi nhuận thuần, còn gọi là lợi nhuận trước lãi vay và thuế (EBIT), là số tiền còn lại sau khi trừ tất cả các chi phí hoạt động liên quan trực tiếp đến kinh doanh như chi phí bán hàng, chi phí quản lý, tuy nhiên chưa bao gồm chi phí lãi vay và thuế thu nhập doanh nghiệp.

• Lợi nhuận ròng (Net Profit)

Lợi nhuận ròng là khoản lợi nhuận cuối cùng doanh nghiệp thu được sau khi trừ hết mọi chi phí, thuế và các khoản khác. Đây là con số thể hiện hiệu quả kinh doanh thực tế rõ nhất và là căn cứ để phân chia cổ tức cho cổ đông hoặc tích lũy phát triển doanh nghiệp.

Cách tính lợi nhuận chính xác nhất

Sau khi hiểu rõ lợi nhuận là gì, Bizfly sẽ chia sẻ những cách tính lợi nhuận đơn giản, phổ biến và chuẩn xác theo quy ước kế toán và kinh tế hiện nay:

Cách tính lợi nhuận

Lợi nhuận = Tổng doanh thu - Tổng chi phí

Trong đó:

• Tổng doanh thu: Tổng số tiền thu được từ việc bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ trong kỳ.
• Tổng chi phí: Bao gồm toàn bộ chi phí trực tiếp và gián tiếp liên quan đến sản xuất và kinh doanh.

Đối với lợi nhuận gộp

Lợi nhuận gộp = Tổng doanh thu - Giá vốn hàng bán

Phân biệt rõ:

• Giá vốn hàng bán (Cost of Goods Sold – COGS): Toàn bộ chi phí trực tiếp để sản xuất hoặc nhập hàng hóa, dịch vụ đã bán trong kỳ, bao gồm nguyên vật liệu, nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung.
• Chi phí hoạt động: Bao gồm các chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí bán hàng, marketing và các khoản chi khác không trực tiếp tạo ra sản phẩm.

Cách tính lợi nhuận ròng

Lợi nhuận ròng = Lợi nhuận thuần - Chi phí lãi vay - Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)

Trong đó:

• Lợi nhuận thuần (Operating Profit): Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh chính sau khi trừ chi phí hoạt động.
• Chi phí lãi vay: Khoản chi phí doanh nghiệp phải trả cho các khoản vay.
• Thuế thu nhập doanh nghiệp: Phụ thuộc vào quy mô doanh thu và lĩnh vực, ví dụ:
  • Doanh thu dưới 20 tỷ đồng/năm: 20%
  • Doanh thu trên 20 tỷ đồng/năm: 22%
  • Ngành dầu khí và tài nguyên quý hiếm: 32% đến 50%
• Thuế giá trị gia tăng (VAT): Thường là 10%, không tính vào lợi nhuận mà tính riêng trong giá bán.

Ví dụ minh họa: Một doanh nghiệp có tổng doanh thu 1 tỷ đồng, giá vốn hàng bán 600 triệu đồng, chi phí hoạt động 200 triệu đồng, chi phí lãi vay 30 triệu đồng và thuế TNDN 20%. Lợi nhuận các khoản sẽ là:

• Lợi nhuận gộp = 1.000 triệu - 600 triệu = 400 triệu
• Lợi nhuận thuần = 400 triệu - 200 triệu = 200 triệu
• Lợi nhuận trước thuế = 200 triệu - 30 triệu = 170 triệu
• Thuế TNDN = 170 triệu × 20% = 34 triệu
• Lợi nhuận ròng = 170 triệu - 34 triệu = 136 triệu

Vai trò của lợi nhuận với doanh nghiệp

Lợi nhuận không chỉ là thước đo hiệu quả kinh doanh mà còn đóng vai trò thiết yếu đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp, nhân viên và nền kinh tế. Một doanh nghiệp có lợi nhuận vững chắc sẽ tạo dựng niềm tin với nhà đầu tư, thu hút nguồn vốn và gia tăng giá trị trên thị trường. Ngoài ra, lợi nhuận là nguồn tài chính chính giúp doanh nghiệp tái đầu tư, mở rộng sản xuất, cập nhật công nghệ và tạo việc làm cho xã hội.

• Là nguồn tài chính chủ yếu để doanh nghiệp tái đầu tư, mở rộng quy mô, nâng cao sức cạnh tranh.
• Là cơ sở đánh giá hiệu quả kinh doanh và đưa ra các biện pháp điều chỉnh nhằm tối ưu lợi nhuận.
• Động viên nhà quản lý và nhân viên nỗ lực nâng cao hiệu quả công việc.
• Là căn cứ để doanh nghiệp tính và nộp các khoản thuế, đóng góp vào ngân sách Nhà nước và phát triển kinh tế.
• Công cụ tạo dựng niềm tin, thu hút nhà đầu tư và gia tăng giá trị vốn hóa trên thị trường chứng khoán.

Để đánh giá hiệu quả kinh doanh và quản lý lợi nhuận theo thời gian thực, phần mềm quản lý hoạt động bán hàng giúp phân tích doanh thu – chi phí, hỗ trợ nhà quản lý điều chỉnh chiến lược và cải thiện hiệu suất doanh nghiệp.

Các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận

Lợi nhuận doanh nghiệp không chỉ phản ánh hiệu quả kinh doanh mà còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố nội bộ và bên ngoài. Dưới đây là bảng tổng hợp các yếu tố, tác động và biện pháp ứng phó cơ bản:

Cách gia tăng lợi nhuận của doanh nghiệp

Mục tiêu cuối cùng của mỗi doanh nghiệp là tăng trưởng lợi nhuận. Để đạt được điều đó, doanh nghiệp cần thực hiện các biện pháp thực tiễn, cụ thể như sau:

Cải thiện số lượng khách hàng tiềm năng

• Tối ưu website để tăng lượt truy cập và nâng cao trải nghiệm người dùng, như cải thiện tốc độ tải trang, tối ưu SEO nội dung.
• Sử dụng mạng xã hội để quảng bá thương hiệu và tiếp cận khách hàng, chẳng hạn chạy quảng cáo Facebook, Instagram, TikTok.
• Triển khai các chiến dịch tiếp thị qua email nhằm nhắm đúng đối tượng khách hàng tiềm năng, tăng tỷ lệ mở mail và chuyển đổi.
• Chăm sóc khách hàng hiện tại để gia tăng sự trung thành và khả năng mua lại sản phẩm.

Gia tăng số lượng giao dịch

• Cải thiện chất lượng dịch vụ để tạo sự hài lòng và đánh giá tích cực, từ đó thu hút khách mua hàng nhiều hơn.
• Giữ liên lạc thường xuyên và chăm sóc khách hàng qua các chương trình loyalty và dịch vụ hậu mãi.
• Mở rộng danh mục sản phẩm để đáp ứng nhiều nhu cầu đa dạng, tăng cơ hội bán kèm.
• Áp dụng các gói ưu đãi khi mua nhiều sản phẩm nhằm khuyến khích khách hàng mua số lượng lớn.

Tăng doanh thu trung bình trên mỗi lần bán

• Bán sản phẩm nâng cấp (up-selling) giúp khách hàng mua sản phẩm có giá trị cao hơn hoặc số lượng nhiều hơn.
• Giới thiệu sản phẩm mới, cải tiến để tăng giá trị và thu hút khách mua loại cao cấp hơn.
• Cho phép dùng thử sản phẩm và trả góp theo kỳ hạn để giảm gánh nặng tài chính, thúc đẩy doanh số.
• Tặng quà hoặc chiết khấu cho các đơn hàng lớn nhằm khuyến khích khách mua nhiều hơn.

Nâng cao tỷ suất lợi nhuận

• Đầu tư nâng cấp trang thiết bị và công nghệ để tăng năng suất và chất lượng, giảm chi phí đơn vị sản phẩm.
• Tạm ngừng hoặc loại bỏ các hoạt động tiếp thị kém hiệu quả nhằm tối ưu ngân sách marketing.
• Nâng cao hiệu suất đội ngũ bán hàng thông qua đào tạo, khen thưởng, cũng như áp dụng công cụ hỗ trợ bán hàng.

Tăng cường đầu tư, bồi dưỡng và đào tạo nhân viên

• Cung cấp chương trình đào tạo nâng cao cả kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm, giúp tăng năng suất lao động.
• Tạo cơ hội thăng tiến để giữ chân nhân viên giỏi và giảm chi phí tuyển dụng, đào tạo lại.
• Khen thưởng và ghi nhận thành tích của nhân viên, tạo động lực làm việc và tăng sự gắn bó với doanh nghiệp.

Trên đây là những giải đáp về lợi nhuận là gì và tầm quan trọng của lợi nhuận trong doanh nghiệp. Hy vọng với thông tin này, bạn sẽ hiểu rõ hơn về ý nghĩa và cách tính lợi nhuận, từ đó đưa ra các quyết định kinh doanh hợp lý và hiệu quả. Nếu muốn tìm hiểu thêm, hãy tiếp tục theo dõi các bài viết khác của Bizfly!