Quản lý cảm xúc là gì? Bật mí kỹ năng kiểm soát cảm xúc để thành công

Theo một nghiên cứu cho thấy, 85% sự thành công trong công việc đến từ các kỹ năng mềm, nổi bật trong đó là kỹ năng quản lý cảm xúc. Do đó bạn cần học cách kiểm soát cảm xúc để giữ bình tĩnh trong công việc và cuộc sống nhằm tránh những hành động sai lầm. Cùng Bizfly tìm hiểu xem làm thế nào để quản lý tốt cảm xúc của mình qua bài viết dưới đây. 

Quản lý cảm xúc là gì? 

Quản lý cảm xúc là khả năng nhận thức, thấu hiểu, điều chỉnh và thể hiện cảm xúc của bản thân trong các tình huống khác nhau. Nó bao gồm khả năng nhận biết cảm xúc của bản thân và mọi người xung quanh, đồng thời, hiểu rõ sự ảnh hưởng của cảm xúc tới hành động và tư duy. 

 Kỹ năng quản lý cảm xúc là cách bạn có thể sử dụng để kiểm soát cảm xúc của mình trong mọi tình huống và hoàn cảnh giao tiếp. Điều này không có nghĩa là bạn phải tìm cách loại bỏ, kiểm soát hoặc kìm nén cảm xúc của mình.

Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta luôn phải đối mặt với nhiều tình huống và cảm xúc khác nhau. Khi bạn không thể quản lý cảm xúc của mình, dễ dàng hình thành những thói quen tiêu cực.

Vì sao chúng ta cần phải quản lý cảm xúc?

Rèn luyện kỹ năng quản lý cảm xúc tốt mang đến cho mọi người rất nhiều lợi ích trong cuộc sống hàng ngày và công việc. Cụ thể như: 

Trong cuộc sống

• Quản lý tốt bản thân: Bạn có thể kiểm soát được những hành vi bốc đồng và quản lý cảm xúc của mình theo chiều hướng lành mạnh, chủ động và thích ứng tốt với hoàn cảnh.
• Củng cố khả năng tự nhận thức: Hiểu cách quản lý cảm xúc ảnh hưởng đến suy nghĩ và hành động của mình, bạn sẽ nhận thấy rõ điểm mạnh và điểm yếu của bản thân.
• Nhận thức xã hội: Quản lý cảm xúc tốt giúp bạn có sự đồng cảm, thấu hiểu cảm xúc, nhu cầu và mối quan tâm của những người xung quanh.
• Quản lý mối quan hệ: Bạn sẽ biết cách duy trì, phát triển các mối quan hệ tốt đồng thời kiểm soát và điều tiết tốt cảm xúc của mình trong giao tiếp.
• Tăng cường sức khỏe tinh thần: Quản lý cảm xúc hiệu quả giúp ta có một tinh thần lạc quan, vui vẻ và yêu đời. Nhờ vậy, ta có thể dễ dàng vượt qua những khó khăn, thử thách và tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn hơn.

Trong công việc

• Làm việc nhóm hiệu quả hơn: Người thông minh hơn về mặt “cảm xúc” thường có xu hướng giao tiếp tốt, sẵn sàng chia sẻ ý tưởng của mình và biết lắng nghe ý kiến của người khác. Điều này giúp công việc nhóm được hoàn thành một cách hiệu quả hơn.
• Giải quyết vấn đề tốt hơn: Quản lý cảm xúc giúp ta giữ bình tĩnh trước những tình huống khó khăn, từ đó đưa ra quyết định sáng suốt và giải quyết vấn đề hiệu quả hơn.
• Hạn chế xung đột không đáng có: Việc để cảm xúc lấn át sẽ khiến cuộc trò chuyện nhanh chóng xảy ra mâu thuẫn và đi tới xung đột. Việc quản lý được cảm xúc sẽ để lý trí đánh giá tình huống và đưa ra quan điểm sáng suốt hơn về ý kiến của đồng nghiệp.
• Thể hiện bản thân là người có hiểu biết: Người có hiểu biết sẽ luôn học hỏi và có những quy tắc chuẩn mực. Người quản lý cảm xúc tốt chắc chắn là người khôn ngoan, hiểu biết và có lối sống tích cực. 

Dấu hiệu của người không biết quản lý cảm xúc 

Một người không biết cách kiềm chế cảm xúc thường có những dấu hiệu rõ ràng và dễ thấy như nóng nảy, thường xuyên bực tức, quát to,... Cụ thể như sau:

• Ngại chia sẻ cảm xúc của bản thân với người khác và cũng không muốn lắng nghe những tâm sự của người khác.
• Nói chuyện thiếu suy nghĩ thông qua việc họ thường nói những lời làm tổn thương người khác.
• Thường tập trung vào việc thể hiện quan điểm của bản thân mà không chú ý đến lời nói của người khác.
• Cảm thấy buồn bã, lo lắng, thất vọng một cách thái quá và kéo dài, ảnh hưởng đến cuộc sống và công việc.
• Mất khả năng kiểm soát cảm xúc hay hành vi do kiệt sức vì thiếu ngủ hay thiếu đường trong máu.
• Bộc lộ cảm xúc một cách thiếu phù hợp, như họ có thể cười ồ ạt trong những tình huống nghiêm trọng hoặc khóc nức nở vì những lý do nhỏ nhặt.
• Không hiểu lý do dẫn đến cảm xúc của bản thân.
• Lạm dụng các chất kích thích như rượu bia hay ma tuý để làm tê liệt cảm xúc của bản thân.

Cách quản lý cảm xúc hiệu quả

Có rất nhiều lý do dẫn đến việc bạn không thể kiểm soát được cảm xúc của mình. Bởi kiểm soát cảm xúc là một việc không hề đơn giản. Dưới đây là một số cách giúp bạn quản lý cảm xúc hiệu quả:

• Thiền

Thiền sẽ giúp bạn tách ra khỏi những suy nghĩ khiến bạn cảm thấy căng thẳng. Điều này giúp bạn chọn được một phản ứng tốt hơn thay vì hoảng sợ. Đây cũng là phương pháp giúp cơ thể thư giãn và ít căng thẳng hơn.

• Viết nhật ký

Phương pháp này giúp bạn có thể quản lý cảm xúc của mình theo nhiều cách khác nhau. Đây được xem là lối thoát giúp bạn giải tỏa cảm xúc căng thẳng và suy nghĩ về giải pháp cho những vấn đề mà bạn phải đối mặt.

• Suy nghĩ theo hướng tích cực

Điều quan trọng nhất giúp bạn quản lý cảm xúc là suy nghĩ một cách tích cực và lạc quan về vấn đề của mình. Bất kể vấn đề nào cũng chỉ mang tính chất thử thách mà bạn cần có góc nhìn đa chiều và tích cực để  tìm phương án vượt qua.

• Giải tỏa cảm xúc bằng hoạt động lành mạnh

Theo một nghiên cứu cho thấy, các hoạt động tự xoa dịu bản thân (self-soothing) giúp giảm các cảm xúc buồn phiền, chán nản, cáu giận. Bởi, cảm xúc là thứ không nên dồn nén quá lâu, nó cần được giải tỏa đúng thời điểm để mang lại tinh thần thoải mái nhất. 

Bạn có thể dành nhiều thời gian cho cảm xúc của bản thân mình bằng cách tập thể dục, yoga chữa lành, vẽ tranh, nấu ăn, mua sắm,... bất cứ điều gì giúp bạn cảm thấy tâm trạng tốt lên. 

Hoặc đơn giản, bạn có thể chia sẻ với người thân, gia đình, bạn bè, những người mà bạn tin tưởng, lắng nghe và an ủi bạn.

Rèn luyện kỹ năng kiểm soát cảm xúc hiệu quả 

Kiểm soát cảm xúc không bao giờ là dễ dàng. Tuy nhiên, nếu bạn hiểu được tầm quan trọng và dành thời gian để thực hành, chắc chắn sẽ mang lại kết quả tích cực.

• Học cách kiểm soát cảm xúc bằng trí tuệ  

Con người có khả năng điều chỉnh cảm xúc của mình bằng trí tuệ. Trí tuệ cảm xúc là suy nghĩ phê phán về một tình huống, do đó nó giúp điều chỉnh cảm xúc một cách hiệu quả.

Hãy học cách nhìn người khác bằng thái độ tích cực và bao dung. Cố gắng hạn chế những cảm xúc tiêu cực nảy sinh bên trong, tránh để chúng kiểm soát bạn. 

Hãy tìm những điểm tốt, những điều đáng học hỏi từ những người xung quanh.

• Kiểm soát cảm xúc tiêu cực  

Cảm xúc tiêu cực là kẻ thù số một của việc kiểm soát cảm xúc của một người. Chúng là nguyên nhân gây ra những hành động ngoài tầm kiểm soát của bạn. Để làm được điều này, bạn có thể áp dụng một số điều như:

- Xóa bỏ văn hóa đổ lỗi         

- Hãy tự tin và thừa nhận sai lầm         

- Giảm thiểu so sánh

- Giảm bớt lời phàn nàn, khen ngợi mọi người xung quanh nhiều hơn

• Sử dụng ngôn từ khéo léo

Không dùng những từ tiêu cực, mang tính chất chì chiết và thay vào đó sử dụng những từ động viên, khích lệ. Đồng thời, việc làm này giúp cho mọi người hiểu nhau hơn và tránh gây ra những hiểu lầm không đáng có.

Bởi, ông cha ta từ xưa đã có tục ngữ: "Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng ngôn từ trong giao tiếp. 

• Làm chủ suy nghĩ 

Mỗi người chúng ta sinh ra đều có bản năng tự vệ trong suy nghĩ, đấy là chức năng bảo toàn lợi ích của cá nhân, nhưng khi suy nghĩ đấy bị định hướng theo chiều hướng xấu, nó sẽ ảnh hưởng tới tư duy và các mối quan hệ của bạn. 

Do đó, làm chủ suy nghĩ thông qua quá trình rèn luyện tư duy sẽ giúp bạn có những góc nhìn tích cực với mọi điều trong cuộc. 

Ví dụ như khi bị người khác khiển trách hay những việc không nằm theo dự tính của bạn. Khiến bạn cáu gắt và uất ức, không còn đủ bình tĩnh để thực hiện công việc. Thay vì thế, bạn hãy nghĩ theo chiều hướng tích cực hơn, rút ra được các bài học mới, đưa ra cách thực hiện phù hợp nhất với khả năng để đáp ứng công việc đó. 

• Nói chuyện với bản thân

Khi cảm xúc của chúng ta trở nên quá sức chịu đựng, lời tự nói của chúng ta có thể trở nên tiêu cực: "Tôi lại làm hỏng rồi" hoặc "mọi người khác thật tệ". Nếu bạn đối xử với bản thân bằng sự đồng cảm, bạn có thể thay thế một số lời nói tiêu cực này bằng những câu nói tích cực. 

Hãy thử tự động viên mình bằng cách nói "Tôi luôn cố gắng hết sức" hoặc "Mọi người đang làm tốt nhất có thể". Sự thay đổi này có thể giúp làm dịu đi những cảm xúc mà chúng ta đang cảm thấy. 

Bạn vẫn có thể thất vọng với một tình huống không hiệu quả nhưng không còn phải đổ lỗi hoặc nghĩ quá nhiều khiến nó trở nên tồi tệ.

Quản lý cảm xúc tốt được coi là chìa khóa của sự thành công. Chính vì đó, bạn cần có ý thức cao trong việc học tập những kỹ năng điều chỉnh và quản lý cảm xúc của mình. Với những phương pháp và bí quyết quản lý cảm xúc mà Bizfly đã chia sẻ trong bài viết này, hy vọng bạn sẽ trở thành một người thành công