Quản trị
04 Thg 08 2025

Phân tích dữ liệu là gì? Các ứng dụng trong kinh doanh

Phương Nguyễn Phương Nguyễn
Chia sẻ bài viết

Phân tích dữ liệu là quy trình hệ thống thu thập, xử lý và đánh giá các tập dữ liệu nhằm khai thác thông tin giá trị. Việc mô hình hóa và diễn giải số liệu đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ ra quyết định chính xác, thúc đẩy tăng trưởng doanh nghiệp hiệu quả. Bài viết dưới đây cung cấp cái nhìn chi tiết về các khía cạnh và ứng dụng thực tiễn của phân tích dữ liệu trong kinh doanh.

Phân tích dữ liệu là gì?

Phân tích dữ liệu (data analysis) là quá trình đánh giá thông tin số trong một tập dữ liệu bằng các phương pháp và kỹ thuật chuyên ngành để tìm ra mối quan hệ giữa các biến, đưa ra dự đoán và giải thích các biểu đồ trong dữ liệu và đưa ra các thông tin có ý nghĩa.

Phân tích dữ liệu là gì
Phân tích dữ liệu là hoạt động biến dữ liệu thô thành những hiểu biết có giá trị, giúp lãnh đạo hoặc doanh nghiệp đưa ra các quyết định sáng suốt hơn. 

Phương pháp phân tích dựa trên các dữ liệu lịch sử để giải thích các sự kiện đã xảy ra, phân tích nguyên nhân và dự báo xu hướng tương lai.

Tầm quan trọng của việc phân tích dữ liệu

Phân tích dữ liệu đóng vai trò then chốt trong hoạt động kinh doanh. Mọi lĩnh vực và ngành nghề đều cần sử dụng Data Analytics để lập kế hoạch và phát triển chiến lược hiệu quả.

Không chỉ giúp doanh nghiệp hiểu rõ khách hàng, phân tích dữ liệu còn hỗ trợ nâng cao trải nghiệm người dùng, tối ưu vận hành và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Ví dụ một công ty công nghệ hàng đầu đã dùng phân tích dữ liệu để cá nhân hóa dịch vụ, tăng tỷ lệ giữ chân khách hàng lên 15% trong một năm.

  • Data Analytics giúp dự báo xu hướng và hành vi khách hàng tiềm năng. Qua việc phân tích dữ liệu về hành vi tiêu dùng, doanh nghiệp xây dựng kế hoạch phát triển chiến lược phù hợp.
  • Phân tích, giải thích và tổng hợp dữ liệu có ý nghĩa cho doanh nghiệp. Dữ liệu thô cần được xử lý để cung cấp những nhận định sâu sắc về các vấn đề.
  • Nâng cao hiệu suất kinh doanh và khả năng cạnh tranh: Các công ty hiện đại sử dụng kỹ thuật phân tích dữ liệu tự động để cải thiện hiệu quả vận hành.

Để khai thác dữ liệu khách hàng và ra quyết định nhanh chóng, BizCDP hỗ trợ doanh nghiệp thu thập, phân tích hành vi và kích hoạt dữ liệu theo thời gian thực, thúc đẩy chiến lược marketing hiệu quả.

Quy trình phân tích dữ liệu chuẩn

Để phân tích dữ liệu hiệu quả, doanh nghiệp cần tuân thủ một quy trình bài bản. Dưới đây là bốn bước cơ bản giúp doanh nghiệp xử lý dữ liệu và xây dựng chiến lược phù hợp cho từng nhóm khách hàng.

Đưa ra vấn đề

Bước đầu tiên là xác định rõ vấn đề hay mục tiêu mà doanh nghiệp muốn giải quyết. Điều này đòi hỏi nghiên cứu kỹ các chỉ số quan trọng, đặt ra các câu hỏi như KPI cần đo lường, dữ liệu cần thiết và nguồn thu thập. Việc xác định chính xác giúp hướng dữ liệu đến phân tích có trọng điểm.

Đưa ra vấn đề khi phân tích dữ liệu
Đưa ra vấn đề khi phân tích dữ liệu

Cá nhân hóa dữ liệu

Bước tiếp theo là cá nhân hóa dữ liệu - nâng cao kết nối các nguồn dữ liệu khác nhau để tạo bức tranh tổng thể. Công cụ tích hợp dữ liệu (Data Integration) như ETL (Extract, Transform, Load) giúp thu thập và chuyển đổi dữ liệu từ nhiều hệ thống về dạng đồng nhất.

Phân tích dữ liệu

Đây là bước cốt lõi trong quy trình. Phân tích bắt đầu với việc làm sạch dữ liệu (data cleansing), loại bỏ dữ liệu nhiễu, trùng lặp hoặc thiếu bằng các phương pháp như lọc outlier, điền giá trị thiếu dựa trên trung bình hoặc mô hình hồi quy.

Sau khi dữ liệu được chuẩn bị, kỹ thuật phân tích như thống kê mô tả, khai phá dữ liệu (data mining) và trực quan hóa (sử dụng biểu đồ, dashboard qua công cụ Power BI, Tableau) được sử dụng để rút ra insight.

Diễn giải kết quả

Sau khi phân tích hoàn tất, diễn giải dữ liệu giúp truyền tải kết quả một cách rõ ràng để hỗ trợ quyết định. Thông thường, dữ liệu được trình bày bằng ngôn ngữ dễ hiểu, kết hợp biểu đồ và bảng biểu để minh họa kết quả.

Cần tránh ba sai lầm phổ biến: không nhầm lẫn giữa tương quan và nhân quả, không loại bỏ tùy tiện dữ liệu ít phù hợp và không đưa ra kết luận thiếu cơ sở thống kê.

Diễn giải kết quả
Diễn giải kết quả phân tích dữ liệu có ý nghĩa

Xem thêm: Cách khai thác dữ liệu và ứng dụng CRM hiệu quả

Một số phương pháp phân tích dữ liệu

Hiện nay, có nhiều phương pháp phân tích dữ liệu dựa trên lĩnh vực kinh doanh và công nghệ, mang lại độ chính xác cao. Dưới đây là năm phương pháp quan trọng trong ngành phân tích dữ liệu.

Phân tích văn bản

Phân tích văn bản sử dụng kỹ thuật xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) để khai thác thông tin từ dữ liệu phi cấu trúc như đánh giá khách hàng, email hoặc mạng xã hội. Các thuật toán trích xuất chủ đề, phân loại cảm xúc giúp chuyển đổi văn bản thô thành thông tin giá trị cho doanh nghiệp.

Phân tích đề xuất

Phân tích đề xuất dựa trên dữ liệu lịch sử và hành vi hiện tại để đưa ra khuyến nghị cá nhân hóa cho khách hàng. Hệ thống đề xuất thường dùng thuật toán lọc cộng tác hoặc mô hình học máy, giúp tối ưu trải nghiệm người dùng và tăng doanh thu.

Một số phương pháp phân tích dữ liệu
Một số phương pháp phân tích dữ liệu

Phân tích chẩn đoán

Phân tích chẩn đoán tập trung vào tìm nguyên nhân của các sự kiện đã xảy ra thông qua các phương pháp thống kê và khai phá dữ liệu. Giúp doanh nghiệp hiểu rõ lý do đứng sau các biến động kinh doanh.

Phân tích thống kê

Phân tích thống kê bao gồm thu thập, mô tả và suy luận dữ liệu. Phân tích mô tả tổng hợp đặc tính dữ liệu (trung bình, phương sai), trong khi phân tích suy luận kiểm định giả thuyết và dự báo xu hướng dựa trên mẫu dữ liệu.

Phân tích dự đoán

Phân tích dự đoán áp dụng các mô hình máy học như hồi quy tuyến tính, cây quyết định, mạng nơ-ron để dự đoán kết quả tương lai dựa trên dữ liệu lịch sử và các biến số đầu vào.

Xem thêm: Tìm hiểu CDP - Nền tảng quản trị dữ liệu khách hàng hiệu quả

Kỹ năng phân tích dữ liệu cần có của chuyên viên

Nắm vững kiến thức chuyên môn về phân tích dữ liệu giúp bạn đánh giá nhu cầu người dùng và đo lường hiệu quả các chiến lược áp dụng.

  • Thành thạo Excel: Giúp tiết kiệm thời gian quản lý thông tin và tạo biểu đồ. Bên cạnh đó, nên thành thạo ngôn ngữ truy vấn (SQL) để hỗ trợ xử lý dữ liệu nhanh chóng.
  • Hiểu biết về máy học: Áp dụng công nghệ giúp có cái nhìn sâu sắc hơn về thị trường và xu hướng phát triển.
  • Kỹ năng đặt câu hỏi: Giúp xác định các hướng phân tích, phát hiện vấn đề và đề xuất giải pháp phù hợp.
  • Kiến thức toán cao cấp: Hỗ trợ xử lý số liệu gọn gàng, rút ngắn thời gian phân tích.
  • Trực quan hóa dữ liệu: Sử dụng biểu đồ, phổ màu giúp làm nổi bật kết quả và xu hướng, dễ tiếp cận hơn so với bảng số liệu.
  • Tư duy phân tích sắc bén: Khả năng liên kết dữ liệu với các yếu tố kinh doanh để xây dựng insight sâu sắc, định hướng chiến lược chính xác.
  • Hiểu biết về công nghệ mới: Kiến thức về AI, Machine Learning và công cụ phân tích hiện đại nâng cao hiệu quả và ứng dụng thực tế.
  • Kỹ năng giao tiếp và trình bày: Truyền đạt kết quả phân tích một cách dễ hiểu cho nhóm không chuyên, thúc đẩy quyết định nhanh chóng. Có thể sử dụng PowerPoint, Tableau để hỗ trợ.

Chuyên viên phân tích dữ liệu sử dụng nền tảng như BizCDP để trực quan hóa hành vi khách hàng, phân nhóm tự động và khai thác insight phục vụ marketing và bán hàng hiệu quả hơn.

Ứng dụng phân tích dữ liệu trong kinh doanh

Phân tích dữ liệu được ứng dụng rộng rãi trong kinh doanh, đặc biệt trong Sale và Marketing, cũng như các ngành du lịch, khách sạn, bất động sản. Khả năng phân tích kết hợp công cụ tự động giúp tăng độ chính xác, từ đó tối ưu chiến lược dựa trên nhu cầu và tâm lý khách hàng nhằm nâng cao doanh số và chất lượng kinh doanh.

Dưới đây là một số ứng dụng thực tế của phân tích dữ liệu trong kinh doanh:

  • Điều tra thị trường: Giúp doanh nghiệp nắm bắt xu hướng tiêu dùng, phát triển đối thủ, giá cả và các yếu tố ảnh hưởng khác.
  • Phân tích dữ liệu khách hàng: Hiểu rõ thông tin về độ tuổi, giới tính, thu nhập, sở thích để xây dựng chiến lược tiếp thị và kinh doanh hiệu quả.
  • Quản lý dữ liệu sản phẩm: Theo dõi doanh số bán hàng, giá cả và xu hướng nhằm đưa ra quyết định giá và kế hoạch quảng cáo phù hợp.
  • Phát triển chiến lược tiếp thị: Căn cứ vào phân tích khách hàng để thiết kế các chiến dịch quảng cáo, khuyến mãi và các hoạt động tiếp thị hiệu quả hơn.
  • Dự báo kinh doanh: Giúp doanh nghiệp dự báo doanh số, xu hướng và các yếu tố ảnh hưởng để xây dựng kế hoạch ứng phó linh hoạt.

Case study ứng dụng phân tích dữ liệu trong kinh doanh

Một nhà bán lẻ lớn đã sử dụng phân tích hành vi khách hàng để tối ưu kênh bán hàng đa dạng. Qua dữ liệu mua sắm trực tuyến và tại cửa hàng, họ nhận thấy khách hàng mua nhiều sản phẩm vào cuối tuần và tăng ưu đãi vào khung giờ đó, giúp doanh số tăng 20% so với trước.

Một công ty công nghệ áp dụng mô hình machine learning dự báo nhu cầu thị trường dựa trên dữ liệu lịch sử, giúp điều chỉnh nguồn cung, giảm chi phí tồn kho 15% và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Tự động hóa phân tích dữ liệu có khả thi?

Phân tích dữ liệu có thể được tự động hóa nhờ các công cụ và kỹ thuật trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (machine learning). Điều này cho phép xử lý dữ liệu lớn nhanh và hiệu quả hơn bằng thuật toán và mô hình phân tích mẫu trong dữ liệu.

Một số phần mềm phổ biến hỗ trợ tự động hóa gồm Tableau, Power BI và BizCDP, cung cấp khả năng trực quan hóa, kết nối dữ liệu đa nguồn và phân tích theo thời gian thực, giúp doanh nghiệp quyết định nhanh chóng.

Tuy nhiên, tự động hóa cũng có mặt hạn chế như cần đầu tư ban đầu lớn, đòi hỏi đội ngũ chuyên môn và quản lý rủi ro lỗi thuật toán. Doanh nghiệp nên kết hợp tự động hóa với phân tích thủ công để đạt hiệu quả cao nhất.

Tương lai của phân tích dữ liệu

Phân tích dữ liệu đang phát triển theo hướng tích hợp sâu hơn với AI và Big Data, mở rộng phân tích theo thời gian thực để thúc đẩy chuyển đổi số doanh nghiệp. Công nghệ mới nâng cao khả năng dự báo, ra quyết định nhanh và tạo nên những đổi mới vượt trội trong kinh doanh.

Một số thuật ngữ liên quan đến phân tích dữ liệu

Phân tích dữ liệu lớn

Với sự phát triển nhanh của công nghệ thông tin, lượng dữ liệu tạo ra ngày càng tăng, do đó doanh nghiệp cần phân tích dữ liệu lớn. Quá trình này giúp nâng cao hiệu quả và độ chính xác ra quyết định, dự báo xu hướng và quản lý dữ liệu tốt hơn.

Data Mining (Khai phá dữ liệu)

Data Mining là quá trình khám phá các mẫu và mối quan hệ tiềm ẩn trong tập dữ liệu lớn bằng thuật toán máy học và thống kê, nhằm chuyển đổi dữ liệu thô thành thông tin có giá trị. Khác với phân tích truyền thống, Data Mining tập trung khai thác kiến thức mới và tri thức ẩn sâu trong dữ liệu.

Business Intelligence (Trí tuệ doanh nghiệp)

Business Intelligence là tập hợp công nghệ, quy trình và công cụ giúp doanh nghiệp thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu để hỗ trợ quyết định chiến lược. BI tập trung chuyển đổi dữ liệu thành báo cáo và dashboard trực quan giúp nhà quản lý nắm bắt tình hình kinh doanh nhanh chóng.

Trên đây là toàn bộ thông tin về "Phân tích dữ liệu là gì? Các ứng dụng trong kinh doanh". Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ hữu ích cho hoạt động phân tích dữ liệu cho doanh nghiệp.

Quản trị
Chia sẻ bài viết
Phương Nguyễn
Tác giả
Phương Nguyễn

Phương Nguyễn hiện đang là Trưởng phòng Tư vấn Giải pháp chuyển đổi số tại Bizfly Martech. Với gần 10 năm kinh nghiệm, cô và đội ngũ của mình đã tư vấn, triển khai dự án thành công cho hàng trăm đối tác lớn. Đây cũng là “bước đệm” để cô trở thành chuyên gia có tầm ảnh hưởng trong lĩnh vực của mình và được nhiều doanh nghiệp tin tưởng, lựa chọn.

Trong quá trình tư vấn, xây dựng và triển khai dự án, Phương Nguyễn không chỉ đưa ra giải pháp công nghệ phù hợp mà cô còn tìm hiểu rõ văn hoá doanh nghiệp và giúp đội ngũ nhân sự thay đổi cách thức, tư duy làm việc để dễ dàng tiếp cận, sử dụng công nghệ mới.