Quy mô thị trường là gì? Cách xác định quy mô thị trường đơn giản

Quy mô thị trường là gì? Việc xác định quy mô thị trường có tầm quan trọng như thế nào và cách thực hiện ra sao? Hãy cùng Bizfly tìm hiểu câu trả lời qua bài viết dưới đây.

Quy mô thị trường là gì?

Quy mô thị trường (Market Size) là thuật ngữ kinh tế dùng để chỉ phạm vi và kích thước của một thị trường cụ thể. Quy mô này được đo bằng nhiều tiêu chí, chẳng hạn như tổng số người tham gia, số lượng sản phẩm hoặc dịch vụ giao dịch, hoặc tổng doanh thu mà doanh nghiệp ghi nhận trong khoảng thời gian nhất định.

Cụ thể trong ngành bánh kẹo, quy mô thị trường có thể là tổng doanh thu của tất cả các sản phẩm bánh kẹo được bán ra trên toàn quốc trong một năm. Nếu ngành này đạt tổng doanh thu khoảng 10 nghìn tỷ đồng, đây chính là quy mô thị trường để doanh nghiệp tham khảo.

Phân loại quy mô thị trường

Quy mô thị trường thường được chia thành ba mức cơ bản sau:

• Quy mô thị trường lớn: Thị trường có số lượng giao dịch, người tham gia và giá trị giao dịch cao, đòi hỏi hệ thống quản lý và tổ chức chặt chẽ, đa cấp.
• Quy mô thị trường trung bình: Thị trường có quy mô vừa phải về số lượng người tham gia, giao dịch và giá trị; mức độ quản lý và tổ chức cũng ở tầm trung.
• Quy mô thị trường nhỏ: Thị trường với lượng người giao dịch, sản phẩm, dịch vụ và giá trị thấp, thường không cần nhiều cấp quản lý hoặc tổ chức phức tạp.

Phân loại theo khả năng tiếp cận thị trường (TAM, SAM, SOM)

TAM (Total Addressable Market) – Tổng thị trường khả dụng: Là toàn bộ thị trường tiềm năng dành cho sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn nếu không có bất kỳ rào cản nào. Đây là con số lớn nhất, phản ánh tổng nhu cầu của khách hàng trong thị trường.

SAM (Serviceable Available Market) – Thị trường khả dụng có thể phục vụ: Là phần của TAM mà doanh nghiệp có thể tiếp cận dựa trên đặc điểm vùng miền, kênh phân phối hoặc danh mục sản phẩm hiện tại.

SOM (Serviceable Obtainable Market) – Thị trường có thể đạt được thực tế: Là phần của SAM mà doanh nghiệp kỳ vọng chiếm lĩnh trong một khoảng thời gian nhất định nhờ năng lực, chiến lược và mức độ cạnh tranh.

Sự khác biệt giữa TAM, SAM và SOM thể hiện ở phạm vi cũng như khả năng tiếp cận thực tế của doanh nghiệp. TAM là tổng thể toàn thị trường, SAM là phần doanh nghiệp có thể phục vụ, còn SOM là phần doanh nghiệp có thể chiếm lĩnh. Phân loại này giúp doanh nghiệp xác định mục tiêu cũng như chiến lược phát triển phù hợp.

Tầm quan trọng của việc xác định quy mô thị trường

Xác định quy mô thị trường mang lại nhiều lợi ích thiết thực giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động kinh doanh. Dưới đây là các lợi ích quan trọng khi doanh nghiệp thực hiện phân tích quy mô thị trường chính xác.

Định hướng chiến lược kinh doanh

Phân tích quy mô thị trường giúp doanh nghiệp nắm được phạm vi và tiềm năng thị trường để khai thác. Với doanh nghiệp nhỏ, việc hiểu rõ nhu cầu và phân khúc giúp xây dựng chiến lược tập trung, cá nhân hóa, tối ưu sử dụng nguồn lực hạn chế.

Ngược lại, doanh nghiệp lớn với thị trường rộng cần chú trọng nhiều phân khúc khách hàng, phân tích đối thủ và xu hướng để xây dựng chiến lược đa dạng, phù hợp với nhiều nhóm khách hàng. Việc định hướng rõ ràng giúp doanh nghiệp tận dụng thế mạnh và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Tăng khả năng sinh lời

Quy mô thị trường lớn đồng nghĩa với cơ hội bán hàng và lợi nhuận cao hơn. Khi phân tích kỹ lưỡng, doanh nghiệp hiểu rõ nhu cầu khách hàng, xác định nhóm tiêu dùng sẵn sàng chi trả. Từ đó, tối ưu kế hoạch sản xuất, marketing và phân phối nhằm thu hút khách hiệu quả hơn.

Phát hiện thị trường tiềm năng

Phân tích quy mô thị trường giúp doanh nghiệp nhận diện các phân khúc hoặc khu vực chưa khai thác, xác định thị trường tiềm năng mới với lợi nhuận cao. Đây là bước quan trọng khi doanh nghiệp muốn mở rộng hoặc giới thiệu sản phẩm mới.

Tạo lợi thế cạnh tranh

Hiểu rõ quy mô thị trường, thói quen khách hàng và xu hướng giúp doanh nghiệp xây dựng các chiến lược cạnh tranh hiệu quả, tạo ưu thế trên thị trường. Điều này bao gồm phân tích đối thủ, xác định điểm mạnh, điểm yếu để tận dụng cơ hội.

ví dụ: doanh nghiệp nhỏ có thể áp dụng chiến lược phân khúc thị trường tập trung nhóm khách hàng ngách với nhu cầu đặc thù mà đối thủ lớn chưa đáp ứng tốt. Ngoài ra, chiến lược cạnh tranh về chi phí thấp cũng giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả, cung cấp giá trị với mức giá tốt hơn đối thủ.

Với cách tiếp cận này, doanh nghiệp nhỏ giữ vững và mở rộng thị phần dù hạn chế nguồn lực, còn doanh nghiệp lớn có thể kết hợp nhiều chiến lược nhằm củng cố vị trí dẫn đầu.

Xác định xu hướng tiêu dùng

Theo dõi biến động và quy mô thị trường giúp doanh nghiệp nhận biết xu hướng tiêu dùng, từ đó điều chỉnh sản phẩm, dịch vụ và chiến dịch marketing phù hợp với nhu cầu khách hàng thay đổi, duy trì sức cạnh tranh và khai thác cơ hội phát triển.

ví dụ: một thương hiệu thời trang nhận thấy xu hướng tiêu dùng chuyển sang sản phẩm thân thiện môi trường nên nhanh chóng chuyển hướng sản xuất sang dòng sản phẩm sinh thái để đáp ứng nhu cầu tăng cao.

Tối ưu hóa nguồn lực

Khi hiểu quy mô và đặc điểm thị trường, doanh nghiệp phân bổ hiệu quả nguồn lực như vốn đầu tư, nhân lực, công nghệ và quảng cáo, tránh lãng phí và nâng cao hiệu quả. Tập trung đầu tư vào các phân khúc tỷ suất lợi nhuận cao giúp giảm thiểu rủi ro.

Lập kế hoạch marketing

Phân tích quy mô thị trường là cơ sở để xây dựng chiến lược marketing phù hợp với đặc điểm khách hàng mục tiêu và phân khúc thị trường. Khi biết chính xác quy mô, doanh nghiệp có thể chọn đúng kênh truyền thông, thời điểm và cách tiếp cận tối ưu chi phí và hiệu quả thu hút khách hàng.

Cách xác định quy mô thị trường chính xác và đơn giản

Dưới đây là một số phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả do Bizfly giới thiệu, giúp doanh nghiệp xác định quy mô thị trường chính xác nhất có thể.

Dựa trên đặc điểm cấu trúc

Phương pháp dựa trên đặc điểm cấu trúc xác định quy mô thị trường qua việc thống kê số liệu xuất nhập khẩu, lưu thông hàng hóa hoặc dịch vụ trong một khoảng thời gian nhất định. Mục tiêu là dựa vào dữ liệu đã có để ước lượng tổng lượng sản phẩm và dịch vụ trên thị trường.

Quy trình thực hiện:

• Thu thập dữ liệu tổng hợp về xuất nhập khẩu sản phẩm từ các cơ quan hải quan và thống kê thương mại.
• Phân tích dữ liệu để đánh giá mức cung ứng, luân chuyển hàng hóa.
• Ước tính tổng giá trị hoặc số lượng sản phẩm lưu thông.

Lưu ý, phương pháp này có thể không phản ánh chính xác do chưa tính đến hàng giả, hàng lậu hoặc các kênh phân phối không chính thức.

ví dụ: doanh nghiệp sản xuất thiết bị điện tử có thể dùng số liệu thống kê nhập khẩu linh kiện điện tử hàng năm để ước lượng quy mô thị trường linh kiện tại Việt Nam.

Phương pháp dựa trên sức tiêu thụ xác định quy mô thị trường bằng cách đo lượng sản phẩm hoặc dịch vụ đã thực sự được tiêu thụ trong thị trường nhất định.

Quy trình thực hiện:

• Thu thập dữ liệu về hành vi khách hàng, thói quen tiêu dùng qua khảo sát định lượng.
• Phân tích số lượng hàng hóa bán ra tại các điểm bán hoặc kênh phân phối.
• Xác định tổng dân số hoặc nhóm khách hàng mục tiêu có nhu cầu.
• Ước tính tổng lượng tiêu thụ trong thời gian xác định.

Phương pháp này phổ biến trong ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG), nơi hành vi mua sắm thường được khảo sát trực tiếp hoặc qua bảng hỏi. ví dụ: khảo sát 1000 người tiêu dùng về tần suất mua nước giải khát trong tháng để ước lượng tổng thị trường tiêu thụ.

Một ví dụ thực tế: Công ty sản xuất bia khảo sát các đại lý, người tiêu dùng để thống kê lượng bia tiêu thụ trung bình hàng tháng, từ đó dự đoán quy mô thị trường khu vực.

Phương pháp dựa trên sức sản xuất xác định quy mô thị trường bằng tổng khối lượng sản phẩm sản xuất và phân phối ra thị trường trong một kỳ hạn nhất định.

Thực hiện theo các bước:

• Thu thập dữ liệu sản lượng hàng năm của các doanh nghiệp trong ngành.
• Tổng hợp công suất và số lượng hàng hóa đầu ra của thị trường.
• Nhân tổng sản lượng với giá trung bình sản phẩm để ước tính giá trị thị trường.

Phương pháp này giúp doanh nghiệp biết được dung lượng thị trường và mức độ cạnh tranh dựa trên khả năng cung cấp hiện có. ví dụ: ngành sản xuất nước giải khát tổng hợp lượng nước giải khát do các nhà máy sản xuất để đánh giá quy mô thị trường.

Dựa trên doanh số

Phương pháp dựa trên doanh số xác định quy mô thị trường qua tổng giá trị doanh thu bán hàng của các sản phẩm hoặc dịch vụ liên quan trên thị trường.

Phương pháp này thực hiện bằng cách tổng hợp doanh thu từ các đơn vị kinh doanh, sàn thương mại và báo cáo ngành.

Quy mô thị trường theo cách này phản ánh sức mua, năng lực chi tiêu và xu hướng tăng trưởng thị trường. Khi doanh số lớn, thị trường tiêu thụ mạnh, mở ra nhiều cơ hội kinh doanh.

ví dụ: tổng doanh thu bán xe máy trên cả nước trong năm là 50 nghìn tỷ đồng được xem là quy mô thị trường xe máy trong năm đó.

Quy trình các bước xác định quy mô thị trường

Bizfly giới thiệu 3 bước cơ bản và hiệu quả giúp doanh nghiệp thực hiện phân tích quy mô thị trường chính xác và bài bản.

Bước 1: Phân tích từ trên xuống

Khái niệm và mục đích: Phân tích từ trên xuống bắt đầu bằng việc khảo sát thị trường tổng thể để ước tính quy mô ngành, sau đó thu nhỏ tới phần thị phần mà doanh nghiệp hướng tới.

Cách thực hiện:

• Khảo sát dữ liệu và báo cáo ngành ở phạm vi toàn quốc hoặc khu vực rộng.
• Xác định tổng quy mô thị trường của ngành liên quan.
• Dựa vào đặc điểm doanh nghiệp (kênh phân phối, loại sản phẩm), ước tính tỷ lệ phần trăm có thể chiếm lĩnh.

ví dụ: một công ty sản xuất máy lọc nước bắt đầu từ báo cáo ngành nước uống để xác định tổng thị trường, sau đó xác định phần thị trường mà họ phục vụ ở các thành phố.

Bước 2: Phân tích từ dưới lên

Khái niệm và mục đích: Phân tích từ dưới lên tập trung vào dữ liệu thực tế của hoạt động kinh doanh, loại bỏ yếu tố kinh tế vĩ mô để dự báo dựa trên cơ sở dữ liệu hiện có.

Các bước chính:

• Thu thập dữ liệu chi tiết từ các kênh bán hàng (bán buôn, bán lẻ, online).
• Đếm số điểm bán và doanh số từng điểm.
• Đánh giá mức độ tăng trưởng và khả năng mở rộng từng điểm bán.
• Tổng hợp dữ liệu để ước tính tổng doanh số tiềm năng.

ví dụ: một chuỗi thời trang tổng hợp doanh thu cửa hàng và bán hàng trực tuyến để dự báo tổng doanh số và quy mô thị trường tiềm năng theo khu vực.

Bước 3: Phân tích đối thủ cạnh tranh

Khái niệm và mục đích: Phân tích đối thủ giúp đánh giá mức độ cạnh tranh và năng lực chiếm lĩnh thị trường của các đối thủ hiện tại, ảnh hưởng đến phần thị trường mà doanh nghiệp có thể tiếp cận.

Cách thực hiện:

• Đánh giá sản phẩm, dịch vụ và chất lượng phục vụ của đối thủ.
• Phân tích thị phần và chiến lược của các đối thủ chính.
• Xác định điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất chiến lược khắc phục hoặc tận dụng cơ hội.

ví dụ: nếu đối thủ có sản phẩm lỗi thời hoặc giá cao, doanh nghiệp có thể tập trung vào nhóm khách hàng chưa hài lòng để chiếm lĩnh thị trường ít cạnh tranh hơn.

Qua ba bước này, doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan, thực tế về quy mô thị trường để đưa ra quyết định chiến lược thông minh.

Trên đây là toàn bộ thông tin về "Quy mô thị trường là gì? Cách xác định quy mô thị trường dễ dàng". Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ hữu ích cho vận hành và tối ưu doanh nghiệp của bạn.