Rủi ro trong kinh doanh là gì? Yếu tố ảnh hưởng và cách khắc phục

Trong môi trường kinh doanh hiện nay đầy biến động, việc nhận biết và quản lý các rủi ro đóng vai trò quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì sự phát triển ổn định. Hiểu rõ về rủi ro trong kinh doanh cùng cách quản trị hiệu quả sẽ hỗ trợ doanh nghiệp giảm thiểu thiệt hại và tận dụng cơ hội tiềm năng trên thị trường. Bài viết dưới đây, Bizfly sẽ mang đến cái nhìn tổng quát và chi tiết về các rủi ro trong kinh doanh cũng như giải pháp xử lý hiệu quả.

Rủi ro trong kinh doanh là gì, bao gồm những loại nào và cách phòng tránh ra sao luôn là vấn đề được nhiều chủ doanh nghiệp quan tâm. Trong bài viết này, Bizfly xin chia sẻ toàn bộ thông tin liên quan đến chủ đề này để quý độc giả tham khảo.

Rủi ro trong kinh doanh là gì?

Rủi ro trong kinh doanh là những tình huống tiêu cực và không mong muốn có thể xảy ra, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của một tổ chức hay doanh nghiệp như gây thiệt hại về vốn đầu tư, tài chính, thị trường…

Rủi ro là điều không thể tránh khỏi trong mọi lĩnh vực, đòi hỏi doanh nghiệp luôn có chiến lược ứng phó và tận dụng chúng như cơ hội phát triển. Rủi ro có thể xuất phát từ nhiều nguồn, từ tài chính nội bộ, quy trình vận hành, thị trường cạnh tranh đến các yếu tố bên ngoài như biến động kinh tế và xã hội.

Ví dụ rủi ro tài chính bao gồm tổn thất vốn do biến đổi lãi suất hoặc chi phí cố định cao ảnh hưởng xấu đến dòng tiền doanh nghiệp. Rủi ro thị trường có thể là sự thay đổi xu hướng tiêu dùng hoặc sự xuất hiện của đối thủ mới làm giảm thị phần và doanh thu. Các tác động này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh mà còn có thể dẫn đến thất bại nếu không quản lý đúng cách.

Để thành công, doanh nghiệp cần chủ động đón đầu, xây dựng quy trình chiến lược rõ ràng nhằm giảm thiểu tối đa rủi ro trong hoạt động kinh doanh.

Nhiều doanh nghiệp đã áp dụng BizCRM để kiểm soát quy trình vận hành, theo dõi hoạt động tập trung và dự báo chính xác hơn, từ đó giảm thiểu rủi ro trong quản lý dữ liệu và bán hàng.

Phân loại các rủi ro trong kinh doanh thường gặp

Nguyên nhân gây rủi ro trong kinh doanh rất đa dạng và được phân loại như sau:

Rủi ro vốn

Rủi ro vốn thường xuất hiện khi bạn đầu tư vào cổ phiếu hoặc góp vốn vào một công ty. Giá trị vốn đầu tư có thể bị ảnh hưởng bởi biến động thị trường, chi phí cố định cao hoặc quản lý tài chính kém hiệu quả. Chi phí cố định lớn khiến doanh nghiệp khó giảm chi phí khi doanh thu giảm dẫn tới nguy cơ mất vốn đầu tư.

Bạn có thể nhận được lợi nhuận tương ứng với tỷ lệ góp vốn theo hợp đồng đã ký, nhưng cũng có thể mất toàn bộ hoặc một phần vốn nếu công ty chịu thua lỗ hoặc phá sản. ví dụ: một doanh nghiệp đầu tư lớn vào máy móc nhưng thị trường suy giảm khiến sản phẩm không tiêu thụ được, dẫn đến mất vốn nặng nề. Việc giảm thiểu lỗ và hạn chế rủi ro vốn là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu.

Rủi ro bảo mật

Rủi ro bảo mật xảy ra khi các lỗ hổng bảo mật khiến doanh nghiệp dễ bị đánh cắp thông tin quan trọng, từ dữ liệu khách hàng đến các tài liệu nhạy cảm. Ngoài mất dữ liệu, còn có nguy cơ bị tấn công mạng, phần mềm độc hại hoặc lừa đảo chiếm đoạt tài khoản nội bộ.

• Sử dụng phần mềm bảo mật và cập nhật thường xuyên để ngăn chặn các mối đe dọa mới.
• Đào tạo nhân viên về an ninh thông tin nhằm nâng cao nhận thức và giảm thiểu rủi ro do con người.
• Thực hiện sao lưu dữ liệu định kỳ và lưu trữ an toàn để bảo vệ trước sự cố.
• Giới hạn quyền truy cập theo vai trò để hạn chế rò rỉ thông tin.

Do đó, đầu tư cho bảo mật là khoản cần thiết để bảo vệ thành quả và uy tín của doanh nghiệp.

Rủi ro tiền lời

Rủi ro tiền lời xuất hiện khi sử dụng nguồn tiền nhàn rỗi đầu tư vào trái phiếu hoặc các công cụ tài chính có lợi suất cố định. Nguyên nhân chính là biến động lãi suất trên thị trường làm lợi nhuận kỳ vọng giảm hoặc không ổn định.

Đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu, khi lãi suất giảm, họ thường mua lại và phát hành trái phiếu mới với lãi suất thấp hơn, trong khi nhà đầu tư có thể chịu thiệt hại nếu bán trái phiếu sớm với giá thấp hơn giá gốc. ví dụ: khi lãi suất thị trường giảm, trái phiếu có lãi suất cao hơn sẽ giảm giá trên thị trường thứ cấp, gây thiệt hại cho người sở hữu.

Rủi ro cạnh tranh

Rủi ro cạnh tranh xảy ra khi đối thủ tung ra sản phẩm mới cùng phân khúc với chi phí thấp hơn hoặc chất lượng vượt trội, đe dọa thị phần và doanh thu của doanh nghiệp hiện tại.

ví dụ: khi một doanh nghiệp giới thiệu sản phẩm mới, đối thủ có thể nhanh chóng ra mắt sản phẩm tương tự với giá cả hoặc công nghệ tốt hơn, thu hút khách hàng và khiến doanh nghiệp ban đầu mất lợi thế cạnh tranh.

Rủi ro chiến lược

Rủi ro chiến lược phát sinh khi kế hoạch doanh nghiệp trở nên lỗi thời hoặc không phù hợp với thực tế, dẫn đến việc không đạt được mục tiêu đề ra. Nguyên nhân có thể do dự báo thị trường sai, không cập nhật xu hướng hay thay đổi trong môi trường cạnh tranh.

Doanh nghiệp cần lập kế hoạch cụ thể, theo dõi sát sao thị trường để điều chỉnh chiến lược kịp thời, giúp duy trì ưu thế cạnh tranh. ví dụ: công ty không nhanh chóng áp dụng công nghệ mới dễ bị bỏ lại phía sau, mất khách hàng và thị phần.

Xem thêm: Chiến lược kinh doanh là gì? 8 nguyên tắc thiết lập chiến lược kinh doanh

Rủi ro vốn đầu tư xã hội và nước ngoài

Doanh nghiệp có liên quan đến vốn đầu tư nước ngoài thường đối mặt với rủi ro cao, nhất là tại các quốc gia đang phát triển, khi giá trị tiền tệ biến động không ổn định. Điều này làm tăng áp lực tài chính, ảnh hưởng khả năng thu hút và duy trì nguồn vốn.

Dù đã lựa chọn kỹ lưỡng và thu lợi nhuận, các biến động kinh tế - xã hội vẫn có thể gây ra những rủi ro không mong muốn trong hoạt động doanh nghiệp.

Rủi ro thị trường

Rủi ro thị trường là những sự kiện ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của doanh nghiệp, gây nên thua lỗ và tổn thất. ví dụ: khi ASEAN đẩy mạnh hội nhập, các doanh nghiệp trong nước phải đối mặt với cạnh tranh đến từ các đối thủ cung cấp sản phẩm giá rẻ và dịch vụ chất lượng hơn.

Rủi ro thương hiệu

Doanh nghiệp mất đi sự khác biệt cạnh tranh sẽ gặp rủi ro nghiêm trọng về thương hiệu. Khi thương hiệu không còn sức hút và chỗ đứng trong lòng khách hàng, tổn thất tài chính và thị phần sẽ rất lớn. ví dụ: thương hiệu bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng truyền thông hoặc sản phẩm kém chất lượng sẽ mất uy tín nghiêm trọng.

Rủi ro tài chính

Rủi ro tài chính là một trong những mối đe dọa phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến vốn và dòng tiền của doanh nghiệp. Nguyên nhân có thể đến từ quản lý nợ kém, chi phí vận hành vượt khả năng chi trả hoặc biến động bất lợi từ thị trường tài chính.

Nếu dòng tiền âm kéo dài, doanh nghiệp có thể phải ngừng hoạt động do không đủ khả năng chi trả các khoản chi phí và nợ đến hạn.

Rủi ro chất lượng

Rủi ro này xảy ra khi sản phẩm hoặc dịch vụ không đáp ứng được yêu cầu của khách hàng, dẫn đến việc không bán được hàng, giảm doanh thu và ảnh hưởng xấu đến uy tín doanh nghiệp trên thị trường.

Nguyên nhân thường do quy trình sản xuất kiểm soát lỏng lẻo hoặc thiếu đổi mới, cải tiến phù hợp với nhu cầu khách hàng.

Để hạn chế rủi ro từ thương hiệu yếu kém và chất lượng dịch vụ không đồng nhất, nhiều doanh nghiệp đã ứng dụng BizCRM nhằm cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng, quản lý quy trình bán hàng và tài chính tập trung.
Đăng ký tư vấn trực tiếp

×

Đăng ký tư vấn trực tiếp

×

Các yếu tố gây ra rủi ro trong kinh doanh

Những nguyên nhân chính gây ra rủi ro trong doanh nghiệp, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh doanh gồm:

• Biến động liên tục trong nhu cầu: Nhu cầu sản phẩm hoặc dịch vụ thay đổi theo xu hướng thị trường, sở thích khách hàng và các yếu tố kinh tế vĩ mô. Khi nhu cầu giảm thấp hơn đối thủ, doanh thu và lợi nhuận sẽ sụt giảm, đồng thời gánh nặng chi phí sản xuất không hiệu quả tăng lên.
• Biến động doanh số: Doanh số không ổn định ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền và khả năng thanh toán của doanh nghiệp. ví dụ: mùa thấp điểm khiến doanh số giảm mạnh, gây áp lực tài chính và buộc doanh nghiệp phải vay nợ để duy trì hoạt động.
• Thời điểm phát triển sản phẩm và chi phí: Việc phát triển sản phẩm mới cần kịp thời và phù hợp với thị trường. Sản phẩm ra mắt chậm hoặc không đáp ứng nhu cầu sẽ khiến doanh nghiệp mất khách hàng, giảm doanh thu hoặc thậm chí phá sản. Chi phí phát triển quá cao cũng làm tăng rủi ro tài chính.
• Quy mô chi phí cố định: Chi phí cố định là các khoản không đổi dù sản lượng thay đổi. Nếu chi phí cố định cao và không giảm được khi nhu cầu giảm, rủi ro tài chính tăng, làm giảm lợi nhuận và gia tăng nguy cơ thua lỗ.

Cách khắc phục rủi ro trong kinh doanh hiệu quả

Quy trình quản trị rủi ro hiệu quả trong doanh nghiệp có thể thực hiện theo 4 bước dưới đây:

Bước 1: Xây dựng môi trường kinh doanh

Mục tiêu: Hiểu rõ bối cảnh kinh tế và môi trường kinh doanh để thiết lập nền tảng quản trị rủi ro phù hợp.

Quy trình thực hiện: Doanh nghiệp phân tích, đánh giá các yếu tố kinh tế - xã hội, pháp lý và thị trường tác động đến hoạt động kinh doanh. Đồng thời xác định ưu điểm, hạn chế hiện hữu bằng việc thu thập thông tin và liệt kê các rủi ro tiềm ẩn.

Lưu ý: Cần thường xuyên cập nhật để phản ánh chính xác diễn biến thị trường và xu hướng ngành. ví dụ: doanh nghiệp cần theo dõi thay đổi về chính sách thuế, luật lao động, hay biến động kinh tế khu vực.

Lợi ích: Giúp doanh nghiệp chủ động nhận diện nguy cơ, từ đó xây dựng chiến lược phòng tránh hiệu quả.

Bước 2: Xác định rủi ro tiềm ẩn

Mục tiêu: Phát hiện và liệt kê đầy đủ các rủi ro có thể xảy ra để sẵn sàng phương án ứng phó.

Quy trình thực hiện: Sử dụng công cụ phân tích như SWOT, PESTEL và các mô hình phân tích rủi ro chuyên sâu để đánh giá và nhận diện các rủi ro từ nội bộ đến bên ngoài.

Lưu ý: Do đặc thù từng ngành, doanh nghiệp cần cân nhắc rủi ro đặc trưng và tránh áp dụng giải pháp chung cho tất cả.

Lợi ích: Đảm bảo không bỏ sót mối nguy tiềm ẩn, giúp kiểm soát rủi ro toàn diện hơn.

Bước 3: Đánh giá rủi ro

Mục tiêu: Ước lượng mức độ ảnh hưởng và khả năng xuất hiện của từng rủi ro để phân loại và ưu tiên xử lý.

Quy trình thực hiện: Dựa trên kinh nghiệm thực tế và dữ liệu lịch sử, xác định xác suất rủi ro xảy ra. Đánh giá thiệt hại nếu rủi ro phát sinh, bao gồm ảnh hưởng về tài chính, uy tín và hoạt động. Đồng thời xác định nguyên nhân và bộ phận chịu trách nhiệm để xây dựng phương án khắc phục.

Lưu ý: Người chịu trách nhiệm quản trị rủi ro cần theo dõi liên tục để cập nhật thay đổi hoặc rủi ro mới trong quá trình vận hành.

Lợi ích: Giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực xử lý những rủi ro có tác động lớn nhất, giảm thiểu thiệt hại tốt hơn.

Bước 4: Đưa ra biện pháp xử lý

Mục tiêu: Thực hiện các biện pháp giảm thiểu hoặc loại bỏ rủi ro đã được ưu tiên xử lý.

Quy trình thực hiện: Đánh giá ưu tiên các rủi ro có nguy cơ và tác động lớn nhất. Lựa chọn biện pháp phù hợp như chuyển giao rủi ro (bảo hiểm), giảm thiểu (đào tạo, cải tiến quy trình), hoặc chấp nhận có kiểm soát. Theo dõi liên tục và cập nhật kế hoạch theo diễn biến mới.

Lưu ý: Biện pháp cần đảm bảo tính khả thi, hiệu quả chi phí và phù hợp với điều kiện doanh nghiệp.

Lợi ích: Giúp doanh nghiệp ứng phó nhanh chóng và hạn chế tối đa tác động tiêu cực.

Xem thêm: Quản trị rủi ro là gì? Hướng dẫn quy trình quản trị rủi ro hiệu quả

Tóm lại, nhận diện và quản lý rủi ro giúp doanh nghiệp chủ động và có các biện pháp ứng phó kịp thời, hạn chế tối thiểu nhất bất lợi của nó. Doanh nghiệp cần áp dụng quy trình quản trị rủi ro bài bản và tận dụng giải pháp công nghệ để phát hiện sớm và tối ưu hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ hữu ích cho quá trình vận hành doanh nghiệp hiệu quả của bạn.