B2B (Business-to-Business) không còn quá xa lạ ở thị trường Việt nam. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu tường tận, chi tiết về mô hình kinh doanh từ doanh nghiệp đến doanh nghiệp. Trong bài viết này, mời bạn cùng Bizfly tìm hiểu sâu về B2B cùng những đặc điểm nổi bật và lợi ích. Bên cạnh đó, bài viết sẽ giới thiệu thêm các mô hình B2B phổ biến, những xu hướng phát triển trong tương lai bạn cần nắm rõ.
B2B (Business-to-Business) là hình thức giao dịch thương mại mà ở đó hàng hóa, dịch vụ hoặc thông tin được trao đổi trực tiếp giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp thay vì giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng, đây cũng là điểm khác biệt cơ bản giữa B2B và B2C. Hay nói một cách dễ hiểu hơn thì nó là các giao dịch giữa nhà cung cấp và khách hàng doanh nghiệp, như giữa nhà sản xuất và nhà phân phối hoặc giữa nhà bán buôn và nhà bán lẻ.
Mô hình B2B có nhiều hình thức khác nhau, bao gồm các giao dịch trực tuyến qua các nền tảng thương mại điện tử, nơi các công ty có thể tìm kiếm và mua hàng hóa hoặc dịch vụ cần thiết cho hoạt động của mình.
Theo dự báo của Cục Quản lý Thương mại Quốc tế thuộc Bộ Thương mại Hoa Kỳ, giá trị thương mại điện tử B2B toàn cầu sẽ đạt 36 nghìn tỷ USD vào năm 2026, tương ứng với tỷ lệ tăng trưởng hàng năm là 14,5% trong vòng một thập kỷ tới. Con số này phần nào cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ của lĩnh vực này.
Mô hình B2B đang ngày càng phát triển. Các doanh nghiệp cần nắm bắt những đặc điểm của mô hình để xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả và bền vững.
Nếu được hỏi khác biệt giữa B2B B2C là gì thì chắc chắn là giá trị và mối quan hệ. Mô hình này thường chú trọng xây dựng mối quan hệ lâu dài, cam kết chất lượng để xây dựng lòng tin và sự trung thành từ khách hàng doanh nghiệp.
Quyết định mua hàng trong B2B thường dựa trên những phân tích chi tiết và đánh giá kỹ lưỡng về giá trị, tính năng sản phẩm, và mức độ phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp. Ngoài ra, các giao dịch B2B cũng có sự tham gia của nhiều bên liên quan, bao gồm cả bộ phận tài chính, pháp lý và kỹ thuật.
Mua sắm B2B thường có quy mô lớn và số lượng sản phẩm hoặc dịch vụ nhiều hơn so với các giao dịch trong B2C. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí mà còn tạo cơ hội để hưởng các chính sách chiết khấu hoặc ưu đãi từ nhà cung cấp. Ví dụ, một doanh nghiệp mua sỉ linh kiện điện tử để sản xuất thiết bị sẽ được hưởng lợi từ mức giá ưu đãi hơn so với việc mua lẻ .
Do nhu cầu cụ thể của từng doanh nghiệp, sản phẩm và dịch vụ trong B2B thường được thiết kế hoặc điều chỉnh cho phù hợp với các yêu cầu riêng biệt. Ví dụ, các phần mềm dành cho doanh nghiệp như CRM hay ERP thường cần được tùy chỉnh để đáp ứng nhu cầu vận hành và quy trình kinh doanh của từng công ty.
Khách hàng B2B thường có kiến thức chuyên sâu về ngành của họ, vậy việc của sale b2b là gì? Họ cần hiểu rõ quy trình và yêu cầu của ngành để có thể đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách tốt nhất.
Mô hình kinh doanh B2B tạo ra nhiều cơ hội việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua các chuỗi cung ứng và hệ thống sản xuất rộng lớn. Các doanh nghiệp cung cấp nguyên liệu, thiết bị, dịch vụ và sản phẩm cho các công ty khác, giúp duy trì và phát triển các hoạt động sản xuất ở nhiều ngành nghề khác nhau. Ngoài ra, sự phát triển của các doanh nghiệp B2B góp phần thúc đẩy GDP quốc gia và tăng cường thu nhập cho cư dân địa phương nơi các doanh nghiệp này hoạt động.
Các doanh nghiệp B2B thường xây dựng mối quan hệ đối tác lâu dài và mang tính chiến lược giúp giảm thiểu rủi ro về nguồn cung và tối ưu hóa chi phí thông qua hợp tác chặt chẽ trong chuỗi cung ứng.
Ví dụ, một công ty sản xuất xe hơi có thể hợp tác với các nhà cung cấp linh kiện điện tử hoặc kim loại để đảm bảo nguồn cung ứng ổn định và chất lượng cao cho sản xuất xe. Bằng cách này, các bên có thể cùng phát triển sản phẩm và cải thiện chất lượng dịch vụ, từ đó tăng giá trị lâu dài.
Mối quan hệ đối tác B2B cũng thường bao gồm các cam kết về việc cải tiến sản phẩm và đáp ứng những yêu cầu cụ thể của khách hàng. Sự tương tác và cộng tác giữa các đối tác giúp đẩy mạnh khả năng phản hồi và thích ứng nhanh chóng với biến động của thị trường, góp phần tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.
Mô hình B2B thúc đẩy đổi mới và cải tiến thông qua việc phát triển các sản phẩm và giải pháp mới, phù hợp với nhu cầu đặc thù của khách hàng doanh nghiệp. Đặc biệt trong các ngành có công nghệ cao như công nghiệp ô tô, công nghệ thông tin, và y tế, việc hợp tác B2B có thể giúp tạo ra những sản phẩm có tính tùy chỉnh cao, đáp ứng các yêu cầu riêng biệt của từng doanh nghiệp khách hàng
Việc ứng dụng công nghệ số và dữ liệu lớn trong B2B cũng giúp cải thiện hiệu quả và chất lượng sản phẩm, từ đó tối ưu hóa quy trình và tăng cường sự sáng tạo. Ví dụ, một số doanh nghiệp B2B đang sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu và trí tuệ nhân tạo để dự đoán nhu cầu thị trường, tối ưu hóa sản phẩm và cải thiện trải nghiệm khách hàng.
Mô hình B2B thiên về bán hay còn được gọi là mô hình "người bán làm chủ" hoặc "bán hàng trực tiếp". Mô hình này tập trung vào việc cung cấp sản phẩm và dịch vụ từ nhà sản xuất hoặc nhà cung cấp đến các doanh nghiệp khác.
Các công ty triển khai mô hình này thường xây dựng các nền tảng thương mại điện tử riêng hoặc cửa hàng trực tuyến để bán sản phẩm cho nhiều doanh nghiệp. Doanh nghiệp bán hàng trong mô hình này chủ yếu làm chủ quá trình phân phối và quản lý đơn hàng, từ đó kiểm soát được trải nghiệm của khách hàng và đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Ví dụ điển hình là các trang web bán buôn hoặc các nền tảng B2B như Alibaba và Amazon Business, nơi các nhà cung cấp bán trực tiếp sản phẩm với số lượng lớn cho khách hàng doanh nghiệp. Mô hình này giúp các nhà cung cấp mở rộng thị trường, tối ưu hóa doanh thu và phát triển thương hiệu thông qua mạng lưới trực tuyến của riêng họ.
Ngược lại với mô hình thiên về bán, mô hình thiên về mua là nơi khách hàng doanh nghiệp chủ động lập ra nền tảng riêng để thu hút các nhà cung cấp tham gia và đấu thầu. Mô hình này thường được áp dụng bởi các công ty lớn có nhu cầu mua sắm nguyên vật liệu, thiết bị hoặc dịch vụ từ nhiều nhà cung cấp khác nhau.
Bằng cách tạo ra nền tảng tập trung vào nhu cầu của mình, các doanh nghiệp có thể thu hút các nhà cung cấp tham gia vào quá trình đấu giá, từ đó giảm thiểu chi phí mua hàng và đảm bảo các điều kiện giao dịch tốt nhất.
Ví dụ, nhiều tập đoàn lớn sử dụng các nền tảng đấu thầu hoặc e-procurement để tìm kiếm các nhà cung cấp phù hợp. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro trong quá trình mua sắm mà còn cung cấp khả năng lựa chọn linh hoạt từ nhiều nhà cung cấp có uy tín.
Mô hình trung gian hay còn gọi là mô hình thị trường điện tử, đóng vai trò như một bên thứ ba kết nối người bán và người mua. Các nền tảng trung gian giúp các bên thực hiện giao dịch mà không cần xây dựng các kênh bán hàng riêng.
Những doanh nghiệp này không sở hữu sản phẩm hoặc dịch vụ, mà chỉ cung cấp nền tảng công nghệ và dịch vụ hỗ trợ giao dịch, ví dụ như quản lý thanh toán, vận chuyển, và hỗ trợ khách hàng. Mô hình này giúp cả người bán và người mua tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời tạo sự minh bạch trong quá trình giao dịch
Mô hình B2B hợp tác là mô hình trong đó các doanh nghiệp hợp tác chặt chẽ với nhau để cùng phát triển sản phẩm, cải thiện quy trình, hoặc thực hiện các dự án chung. Các công ty trong mô hình này có thể chia sẻ thông tin, nguồn lực và kinh nghiệm để tăng cường khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững. Mô hình này thường được áp dụng trong các ngành công nghiệp đòi hỏi công nghệ cao hoặc có sự phức tạp về mặt chuỗi cung ứng, như công nghiệp ô tô, hàng không và công nghệ thông tin
Ví dụ, nhiều hãng xe hơi hợp tác với các nhà cung cấp linh kiện để cùng phát triển các dòng xe mới hoặc các công ty công nghệ hợp tác với nhau trong việc nghiên cứu và phát triển các sản phẩm phần mềm, trí tuệ nhân tạo.
Mô hình kinh doanh B2B (business-to-business) mang lại nhiều lợi ích nổi bật so với các loại hình doanh nghiệp khác.
Thị trường B2B là gì? Nó bao gồm các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ và sản phẩm cho nhau, tạo ra một môi trường kinh doanh dễ dự đoán. Doanh số và hoạt động mua bán trong mô hình này thường dựa trên các quyết định hợp lý thay vì cảm tính. Hơn nữa, các hợp đồng B2B thường kéo dài lâu hơn, có thể lên đến một năm, với giá cả và điều khoản được thương thảo và đảm bảo giữa các bên liên quan.
Việc duy trì các hợp đồng lâu dài trong B2B góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chuỗi cung ứng. Điều này tạo ra một tư duy hợp tác trong các kênh phân phối B2B, từ đó phát triển mức độ trung thành cao giữa các doanh nghiệp. Sự trung thành này không chỉ có lợi cho các công ty B2B mà còn thúc đẩy các doanh nghiệp B2C (business-to-consumer) cung cấp dịch vụ ổn định và đáng tin cậy cho đối tác kinh doanh.
Khác với mô hình B2C, trong B2B, giá trị giao dịch thường lớn hơn nhiều. Chẳng hạn, thay vì bán đồ nội thất cho 1.000 khách hàng lẻ, một công ty B2B có thể thực hiện giao dịch bán 1.000 món đồ nội thất cho một doanh nghiệp duy nhất trong một lần giao dịch. Điều này xảy ra do các doanh nghiệp thường mua hàng với số lượng lớn, dẫn đến chi phí tổng thể cao hơn.
Mặc dù mô hình kinh doanh B2B (business-to-business) có nhiều ưu điểm, nhưng vẫn tồn tại một số nhược điểm đáng lưu ý.
Các giao dịch và hợp đồng trong mô hình này chỉ diễn ra giữa các doanh nghiệp, do đó, nguồn khách hàng không phong phú như trong mô hình B2C (business-to-consumer). Việc xây dựng sự trung thành của khách hàng trở nên rất quan trọng để duy trì các mối quan hệ lâu dài. Mất đi một đối tác lâu năm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh thu của công ty.
Khách hàng lâu dài thường yêu cầu các ưu đãi đặc biệt, chẳng hạn như giảm giá cho các đơn hàng lớn. Bởi vì họ thực hiện các giao dịch mua sắm với số lượng lớn, quyền lực đàm phán của họ cao hơn so với những người tiêu dùng mua hàng với số lượng nhỏ. Tuy nhiên, việc quản lý các yêu cầu giảm giá có thể gặp khó khăn và nếu không được xử lý cẩn thận, điều này có thể tác động tiêu cực đến lợi nhuận của doanh nghiệp.
Quy trình ra quyết định trong B2B thường liên quan đến một hoặc nhiều người ra quyết định, dẫn đến thời gian quyết định thường kéo dài hơn so với B2C. Chu trình bán hàng trong B2B thường phức tạp và bao gồm nhiều bên liên quan, với thời gian ra quyết định có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Do đó, các công ty B2B không thể trông đợi vào việc thu hút vốn lưu động nhanh chóng từ các khách hàng mới, và cần duy trì khả năng tài chính vững mạnh để hoạt động hiệu quả trong những khoảng thời gian dài giữa các giao dịch.
Các doanh nghiệp B2B thường có đối tượng khách hàng đặc thù và yêu cầu cao về chất lượng sản phẩm, dịch vụ, do đó cần phân tích sâu về nhu cầu, hành vi và sở thích của khách hàng. Để đạt hiệu quả cao, doanh nghiệp có thể sử dụng các công cụ nghiên cứu thị trường như khảo sát khách hàng, phân tích dữ liệu từ hệ thống CRM và sử dụng các nguồn dữ liệu từ bên thứ ba nhằm hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của khách hàng.
Việc tập trung vào các yếu tố như lợi ích cụ thể mà sản phẩm hoặc dịch vụ mang lại, chi phí tiết kiệm được, và khả năng cải thiện hiệu suất công việc sẽ tạo nền tảng vững chắc cho chiến lược Marketing.
Nội dung là “vua” trong marketing B2B và doanh nghiệp cần tập trung xây dựng nội dung chất lượng, chuyên sâu, nhằm tạo giá trị thực tế cho khách hàng tiềm năng. Các nội dung như bài viết blog, sách trắng (whitepapers), nghiên cứu điển hình (case study) và báo cáo thị trường có thể giúp doanh nghiệp thể hiện sự chuyên nghiệp và hiểu biết sâu rộng trong lĩnh vực của mình.
Ngoài ra, nội dung video, webinar hoặc các hướng dẫn chuyên môn cũng là những công cụ hiệu quả để tăng cường kết nối với khách hàng. Bằng cách cung cấp nội dung hữu ích, doanh nghiệp có thể giúp khách hàng giải quyết các vấn đề thực tế, tạo dựng lòng tin và xây dựng mối quan hệ dài lâu.
SEO là một phần không thể thiếu trong chiến lược Marketing B2B, giúp doanh nghiệp tăng cường khả năng tiếp cận với khách hàng tiềm năng qua các công cụ tìm kiếm. Trong lĩnh vực B2B, khách hàng thường tìm kiếm các giải pháp chuyên sâu và có xu hướng sử dụng các từ khóa cụ thể.
Việc tối ưu hóa SEO giúp nâng cao thứ hạng của nội dung trên Google, từ đó thu hút lượng truy cập chất lượng từ đối tượng khách hàng mục tiêu. Một số yếu tố quan trọng bao gồm: Từ khóa dài (long-tail keywords), tối ưu hóa thẻ tiêu đề và mô tả, và xây dựng các liên kết nội bộ chất lượng
Email Marketing vẫn là một kênh quan trọng trong B2B. Việc cá nhân hóa nội dung email giúp tạo ra sự kết nối tốt hơn với khách hàng và tăng khả năng chuyển đổi. Chiến lược này có thể bao gồm việc gửi các email nuôi dưỡng khách hàng tiềm năng (nurturing emails), giới thiệu sản phẩm hoặc dịch vụ mới, cung cấp thông tin giá trị liên quan đến ngành, và đưa ra các đề xuất giải pháp phù hợp với từng đối tượng khách hàng.
Các doanh nghiệp B2B có thể sử dụng phần mềm quản lý email marketing để theo dõi và phân tích hiệu quả của các chiến dịch, từ đó điều chỉnh nội dung để tối ưu hóa hiệu quả
Account-Based Marketing là chiến lược tập trung vào các tài khoản khách hàng có giá trị lớn và tạo ra các chiến lược cá nhân hóa cao để đáp ứng nhu cầu của họ. Bằng cách phân tích sâu về từng tài khoản, đội ngũ marketing và bán hàng có thể phối hợp chặt chẽ để xây dựng các chiến dịch quảng bá và chăm sóc khách hàng phù hợp. ABM không chỉ giúp tăng cường sự hài lòng của khách hàng hiện tại mà còn giúp tối đa hóa giá trị vòng đời khách hàng, tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp
Đối với B2B, LinkedIn là một công cụ quan trọng để xây dựng thương hiệu cá nhân và công ty, chia sẻ nội dung giá trị và kết nối với các khách hàng tiềm năng. Các bài viết, cập nhật, và tham gia vào các nhóm thảo luận giúp doanh nghiệp thể hiện sự hiện diện và chuyên môn của mình trong ngành.
>> Xem thêm: LinkedIn Marketing: Công cụ, chiến lược tiếp thị qua LinkedIn
Việc đo lường hiệu quả chiến lược marketing B2B là cần thiết để hiểu rõ hiệu suất và điều chỉnh kịp thời. Các chỉ số quan trọng như tỷ lệ chuyển đổi, tỷ lệ mở email, thời gian ở lại trên trang và số lượt xem nội dung giúp doanh nghiệp hiểu rõ mức độ hiệu quả của các chiến dịch. Việc theo dõi và tối ưu hóa này giúp doanh nghiệp liên tục cải thiện chiến lược và tăng cường khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
VNG là một trong những công ty công nghệ hàng đầu tại Việt Nam, hoạt động trong lĩnh vực game, dịch vụ internet và thanh toán trực tuyến. Họ cung cấp các giải pháp công nghệ cho các doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại điện tử và truyền thông.
Là một trong những tập đoàn công nghệ thông tin lớn nhất tại Việt Nam, FPT cung cấp các giải pháp phần mềm, dịch vụ chuyển đổi số, và tích hợp hệ thống cho doanh nghiệp. Họ cũng hoạt động trong lĩnh vực viễn thông và dịch vụ dữ liệu.
Giải pháp chuyển đổi số Marketing và bán hàng vận hành bởi VCCorp đơn vị chuyên cung cấp phần mềm quản lý cho doanh nghiệp, bao gồm hệ thống CRM, phần mềm quản lý bán hàng, dịch vụ Email Marketing, thiết kế website theo yêu cầu…
Là nền tảng thương mại điện tử hàng đầu tại Đông Nam Á, được thành lập vào năm 2015. Công ty cung cấp một nền tảng cho phép các nhà bán lẻ và doanh nghiệp đăng bán sản phẩm của họ trực tiếp đến người tiêu dùng.
Đây là một nền tảng thương mại điện tử được thành lập vào năm 2012, tập trung vào việc phục vụ các thị trường địa phương tại Việt Nam. Sendo nổi bật với chính sách hỗ trợ người bán địa phương, cho phép họ tạo ra cửa hàng trực tuyến và bán hàng đến người tiêu dùng. Công ty cũng cung cấp nhiều dịch vụ hỗ trợ cho các nhà bán hàng, như logistics và thanh toán, giúp họ tối ưu hóa quy trình bán hàng
Được thành lập vào năm 2010, ban đầu Tiki là một trang web bán sách trực tuyến và sau đó mở rộng sang nhiều loại sản phẩm khác. Họ nổi bật với dịch vụ giao hàng nhanh (Tiki NOW), giúp khách hàng nhận hàng trong vòng 2 giờ. Nền tảng này cung cấp cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng một trải nghiệm mua sắm trực tuyến chất lượng cao với chính sách đổi trả rõ ràng và các sản phẩm chính hãng.
Mô hình kinh doanh B2B (Business-to-Business) mặc dù mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức. Cụ thể:
Thị trường B2B đang ngày càng trở nên cạnh tranh hơn với sự gia nhập của nhiều doanh nghiệp mới và các công ty lớn. Các doanh nghiệp phải tìm cách tạo ra giá trị gia tăng và khác biệt hóa sản phẩm, chiến lược marketing và bán hàng hiệu quả để thu hút và giữ chân khách hàng.
Công nghệ phát triển nhanh chóng có thể làm thay đổi cách thức hoạt động của các doanh nghiệp B2B. Doanh nghiệp cần liên tục cập nhật và cải tiến công nghệ để duy trì tính cạnh tranh, đồng thời phải đối mặt với chi phí đầu tư cao cho việc áp dụng công nghệ mới
Doanh nghiệp B2B thường phải đối mặt với các rủi ro lớn liên quan đến sự thay đổi trong nhu cầu của khách hàng và tình hình thị trường. Việc dự đoán nhu cầu chính xác là một thách thức lớn và sai lầm trong dự đoán có thể dẫn đến thua lỗ lớn
Ngoài hiểu rõ bán hàng B2B là gì thì việc nắm rõ các xu hướng của mô hình này rất quan trọng. Sự phát triển của công nghệ, thay đổi trong hành vi tiêu dùng và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường sẽ mang đến cho doanh nghiệp B2B nhiều thử thách.
Các doanh nghiệp đang áp dụng công nghệ tự động hóa để tối ưu hóa quy trình kinh doanh, từ quản lý kho đến chăm sóc khách hàng. Các giải pháp AI và machine learning sẽ giúp doanh nghiệp phân tích dữ liệu khách hàng, từ đó tạo ra các chiến lược kinh doanh hiệu quả hơn.
Doanh nghiệp sẽ đầu tư vào việc cá nhân hóa các dịch vụ và sản phẩm, nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của từng khách hàng. Điều này bao gồm việc sử dụng công nghệ như Chatbot và phần mềm CRM để cải thiện dịch vụ khách hàng và tăng cường sự hài lòng
Ngày càng nhiều doanh nghiệp sử dụng các nền tảng trực tuyến để thực hiện giao dịch. Các nền tảng như Amazon Business, Alibaba và nhiều nền tảng khác đang chiếm lĩnh thị trường, tạo ra những cơ hội mới cho các doanh nghiệp trong việc tiếp cận khách hàng và mở rộng thị trường
Các doanh nghiệp sẽ phải chú trọng đến các thực hành kinh doanh bền vững, từ quy trình sản xuất đến chuỗi cung ứng. Điều này không chỉ đáp ứng nhu cầu của khách hàng mà còn giúp xây dựng thương hiệu và uy tín trong ngành.
>>> Xem thêm: CSR là gì? Vì sao doanh nghiệp cần phải thực hiện trách nhiệm xã hội?
Doanh nghiệp cần có chiến lược B2B phù hợp để thích ứng với các xu hướng mới, từ nhu cầu sản phẩm đến yêu cầu của khách hàng, giúp họ duy trì tính cạnh tranh trong một thị trường ngày càng biến động.
Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản và tổng quát nhất về B2B mà bạn nhất định phải nắm rõ. Việc hiểu tường tận về mô hình B2B là gì cũng như vai trò, đặc điểm và các mô hình cơ bản sẽ giúp doanh nghiệp tận dụng và nắm bắt mọi cơ hội để phát triển. Bạn có thể đọc thêm các bài viết liên quan đến mô hình kinh doanh này được Bizfly cập nhật chi tiết tại Martech Blog.
Quản lý bán hàng - Bứt tốc doanh thu nhờ BizShop - Phần mềm quản lý bán hàng Online
Lựa chọn hàng đầu của 5600+ Doanh nghiệp