9 bước lập kế hoạch kinh doanh từ A - Z 2024 có ví dụ chi tiết, áp dụng hiệu quả

Lập kế hoạch kinh doanh là một giai đoạn quan trọng giúp xác định mục tiêu và những định hướng kinh doanh của doanh nghiệp trong tương lai. Vậy kế hoạch kinh doanh là gì? Và làm thế nào để xây dựng được kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh? Hãy cùng Bizfly tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!

Lập kế hoạch kinh doanh là gì?

Lập kế hoạch kinh doanh là việc xây dựng một bản kế hoạch miêu tả chi tiết mục tiêu, chiến lược toàn bộ quá trình kinh doanh, vận hành của một doanh nghiệp trong khoảng thời gian nhất định (có thể là ngắn hạn hoặc dài hạn).

Dựa vào bản kế hoạch này, doanh nghiệp có thể đưa ra các đánh giá về công việc kinh doanh đạt được kết quả thế nào, có triển vọng phát triển trong tương lai hay không.

Hiểu một cách ngắn gọn, kế hoạch kinh doanh là bản đồ, kế hoạch hành động để doanh nghiệp có thể xác định mục tiêu và cách thức để đạt được mục tiêu đó. 

Một bản kế hoạch kinh doanh chi tiết sẽ giúp doanh nghiệp:

• Xác định được mục tiêu và hướng đi rõ ràng trong những năm kinh doanh sắp tới, họ đã có được một góc nhìn bao quát về thị trường và các bước để hoàn thành mục tiêu đã đề ra.
• Giúp doanh nghiệp dự trù được nguồn kinh phí cần phải sử dụng cho từng hoạt động có thể kể đến như: phát triển sản phẩm, truyền thông, xử lý khủng hoảng, nguồn tiền cho nhân viên,... phù hợp với từng giai đoạn phát triển của doanh nghiệp.
• Nhà quản lý có thể dựa vào đó để quản lý chuyển động của dòng tiền trong doanh nghiệp và kiểm soát được những rủi ro tài chính có thể gặp phải.
• Định hình được nhóm khách hàng hoặc đối tác kinh doanh có thể sẽ đem lại lợi ích cho mình. Từ đó, việc giao tiếp và hợp tác giữa doanh nghiệp và các bên đối tác sẽ diễn ra dễ dàng và thuận tiện hơn.
• Người đứng đầu doanh nghiệp có thể theo dõi chi tiết, đánh giá chính xác được mức độ hoàn thành mục tiêu và những điểm mạnh, điểm yếu trong suốt quá trình thực hiện của toàn doanh nghiệp.

9 bước xây dựng kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh

Và để quá trình lập kế hoạch kinh doanh được diễn ra suôn sẻ, Bizfly gửi đến quý bạn đọc quy trình 9 bước để sở hữu được một bản kế hoạch kinh doanh chất lượng.

Bước 1: Tóm tắt điều hành

Đây chính bản tóm tắt toàn bộ nội dung của kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp một cách súc tích nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ những nội dung chính. Những mục thường xuất hiện ở phần này bao gồm: giới thiệu doanh nghiệp, mục tiêu kinh doanh, phân tích thị trường,..

Mục tiêu của mục tóm tắt điều hành là để hỗ trợ người đọc dễ dàng nắm được doanh nghiệp muốn truyền đạt những gì mà không cần phải đọc hết tài liệu. Vì vậy, doanh nghiệp cần đưa vào những thông tin quan trọng nhất mà doanh nghiệp muốn truyền tải đến người đọc. 

Bước 2: Xác định mục tiêu kinh doanh tổng quan và cụ thể cho doanh 

Đây được coi là bước quan trọng nhất trong quá trình lập kế hoạch kinh doanh. Bởi dựa vào mục tiêu kinh doanh, người đọc sẽ xác định được doanh nghiệp đang muốn làm gì và liệu mục tiêu đó có khả thi ở thực tiễn hay không? Và ở bước này, những nhiệm vụ chính của doanh nghiệp bao gồm: 

• Đề ra mục tiêu chung cho toàn doanh nghiệp trong những năm kinh doanh tới, có thể là tăng doanh thu, sản xuất sản phẩm mới, mở rộng quy mô hoạt động, khẳng định thương hiệu trên thị trường. 
• Và sau khi đã có mục tiêu chung, doanh nghiệp tiến hành chia nhỏ mục tiêu thành những mục tiêu cụ thể cho từng năm hoặc cho từng phòng/ ban trong công ty. Đặc biệt, doanh nghiệp có thể tuân thủ nguyên tắc SMART (Specific - Measurable - Achievable - Realistic - Time-bound) trong việc xác lập các mục tiêu. 
• Cần phải có một yêu cầu về mặt thời gian cho từng mục tiêu, nghĩa là mục tiêu sẽ được bắt đầu vào khi nào và dự kiến kết thúc là khi nào, tùy thuộc vào độ khó của từng loại mục tiêu và phân bổ sao cho hợp lý.

Bước 3: Phân tích thị trường

Ở bước này, nhiệm vụ của doanh nghiệp là quan sát và đưa ra những đánh giá khách quan và cụ thể đối với thị trường hiện tại để có một cái nhìn đa chiều về khách hàng, đối thủ cạnh tranh và các cơ hội tiềm năng. 

Thông qua nhiệm vụ này, doanh nghiệp sẽ nắm trong tay những thông tin cần thiết như: 

• Khách hàng tiềm năng mà nhu cầu đang hướng tới là ai? Nhu cầu của nhóm khách hàng đang là gì? 
• Thị trường mà doanh nghiệp đang tham gia có quy mô như thế nào? Doanh nghiệp có khả năng phát triển tại thị trường này không? 
• Doanh nghiệp đối thủ cạnh tranh bao gồm những ai? Công ty của đối thủ có những điểm yếu nào? 
• Những đổi mới của thị trường là gì? Doanh nghiệp có đang phát triển theo xu hướng của thị trường hay không?

Bước 4: Đánh giá mô hình SWOT tại doanh nghiệp

Đây là một mô hình vô cùng cần thiết và quan trọng để doanh nghiệp có thể thẩm định được môi trường bên trong hay bên ngoài của mình hiện ra sao và cần cải thiện hay phát huy ở điểm nào. SWOT là mô hình giúp người dùng phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của . 

• Điểm mạnh 

Là những yếu tố tích cực trong doanh nghiệp như sản phẩm vượt trội, nguồn vốn đầu tư nhiều, đội ngũ nhân viên tận tâm và tài giỏi,.... Và doanh nghiệp cần phải ngày càng phát huy những điểm mạnh này và biến nó trở thành “vũ khí” để cạnh tranh với các doanh nghiệp đối thủ khác. 

• Điểm yếu

Đây là những yếu tố tiêu cực trong doanh nghiệp, có thể là nhân viên thiếu kinh nghiệm, kinh tế khó khăn, chưa có chiến lược kinh doanh cụ thể,... Đây là những yếu tố ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến hành trình phát triển của doanh nghiệp vì vậy cần xác định rõ ràng và lên kế hoạch để từng ngày giảm cải thiện những khuyết điểm trên. 

• Cơ hội

Những thứ bên ngoài nhưng doanh nghiệp có thể và có khả năng phát triển dựa vào nó. Đó có thể là những chính sách hỗ trợ từ phía chính phủ, tệp khách hàng mới phù hợp với chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp hay một thị trường tiềm năng cho hướng phát triển của doanh nghiệp. 

• Thách thức

Những yếu tố tiêu cực nằm bên ngoài của doanh nghiệp. Đó là đối thủ cạnh tranh, những khó khăn kinh tế, sự thay đổi đột ngột của thị trường hay sự thay đổi của khách hàng,... Những điều này sẽ gây rất nhiều khó khăn cho doanh nghiệp vì vậy doanh nghiệp cần dự trù trước để có được hướng giải quyết phù hợp.

Bước 5: Xây dựng mô hình kinh doanh riêng 

Mô hình kinh doanh là cách tiếp cận mà doanh nghiệp sử dụng để tạo ra giá trị và thu lại lợi nhuận. Một mô hình kinh doanh tốt cần bao gồm những yếu tố: 

• Sản phẩm kinh doanh mà doanh nghiệp cung cấp là gì?
• Khách hàng tiềm năng mà doanh nghiệp đang muốn được phục vụ là ai?
• Lợi ích mà sản phẩm có thể đem lại là gì?
• Doanh nghiệp sẽ sử dụng những kênh phân phối nào để đưa sản phẩm đến tay người dùng?
• Doanh thu của doanh nghiệp sẽ có từ đâu?

Bước 6: Hoàn thiện kế hoạch Marketing

Đây là một phần rất quan trọng và không thể thiếu trong quá trình kinh doanh. Kế hoạch Marketing giúp doanh nghiệp xác định được nhu cầu của khách hàng đang là gì từ đó đề xuất sản phẩm mà doanh nghiệp cần sản xuất để đáp ứng được những nhu cầu đó. 

Ngoài ra, kế hoạch Marketing còn giúp doanh nghiệp định hình được nhiệm vụ cụ thể ở từng giai đoạn để có thể đem sản phẩm tiến gần hơn với khách hàng mục tiêu và đem lại doanh thu cao.

Một bản kế hoạch Marketing hoàn hảo cho doanh nghiệp có thể bao gồm những mục sau: 

• Mục tiêu của doanh nghiệp
• Phân tích thị trường
• Xây dựng chiến lược sản phẩm thích hợp
• Chiến lược giá cả
• Chiến lược quảng cáo và khuyến mãi
• Chiến lược phân phối

Xem thêm: Cách lập kế hoạch Marketing

Bước 7: Đề ra những chiến lược quản lý nhân sự công ty

Nhân sự chính là yếu tố nòng cốt có thể áp dụng kế hoạch thành thực tiễn. Vì vậy, doanh nghiệp cần xây dựng nên một chiến lược quản lý và phát triển nhân sự hiệu quả, hợp lý. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần tạo nên một môi trường làm việc đa dạng, tích cực để khuyến khích nhân viên sáng tạo, hợp tác và cùng nhau phát triển.

Bước 8: Thiết lập kế hoạch tài chính phù hợp với doanh nghiệp

Ngoài nhân sự công ty, doanh nghiệp cũng cần phải để tâm đến tài chính bởi vì để hoạt động có thể diễn ra thì cần có một lượng tài chính ổn định. Một kế hoạch tài chính cụ thể có thể giúp doanh nghiệp xác định được lượng vốn hiện có ở công ty và phân chia hợp lý lượng vốn đó đến các hoạt động có thể kể đến như: tiếp thị, nghiên cứu, quản trị rủi ro,... 

Một bản kế hoạch tài chính đầy đủ cần bao gồm 3 bản báo cáo quan trọng như: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, Báo cáo kết quả kinh doanh và Bảng cân đối kế toán.

• Báo cáo kết quả kinh doanh sẽ cung cấp những thông tin cụ thể về doanh thu, khoản lãi, khoản lời,... của doanh nghiệp trong suốt kỳ kế toán đó. Mục đích của báo cáo này là giúp doanh nghiệp dự đoán được tình hình tài chính tương lai. 
• Bảng cân đối kế toán sẽ tổng hợp thông tin về sự thay đổi của tài sản, nguồn vốn trong doanh nghiệp, từ đó nhân viên sẽ có cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính chung và thiết lập được kế hoạch tài chính phù hợp. 
• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ sẽ là những thông tin về dòng tiền hiện có trong doanh nghiệp. Từ đây, nhân viên có thể dễ dàng đánh giá tình hình tài chính thực tại và đưa ra kế hoạch kinh doanh hợp lý.

Xem thêm: Hướng dẫn lập kế hoạch tài chính chi tiết từng bước

Bước 9: Điều chỉnh lại bản kế hoạch

Sau khi hoàn thành tất cả các mục có trong bản kế hoạch, doanh nghiệp cần phải đọc lại và rà soát mọi chỗ xem có hợp lý hay chưa. Nếu mục tiêu hay phần mục nào chưa hợp lý, doanh nghiệp cần phải điều chỉnh lại nhanh chóng để không ảnh hưởng đến quá trình phát triển sau này của doanh nghiệp. 

Những đề mục nhất định phải có trong kế hoạch kinh doanh

• Bản tóm tắt kế hoạch kinh doanh (Executive Summary): Nêu tóm lược ngắn gọn về những gì đã được thể hiện trong quá trình kinh doanh. 
• Mô tả doanh nghiệp (Company Description): Nêu thông tin để khách hàng, nhà đầu tư hiểu rõ hơn về doanh nghiệp. 
• Phân tích thị trường (Market Analysis): Thể hiện được cách doanh nghiệp nhìn nhận và đánh giá thị trường mà doanh nghiệp sắp gia nhập. 
• Chiến lược Marketing (Marketing Strategy): Cách doanh nghiệp sẽ làm gì để đưa sản phẩm của mình đến gần hơn với khách hàng. 
• Mô hình quản lý tổ chức của doanh nghiệp (Management and Organization): Thể hiện rõ vai trò và nhiệm vụ cụ thể của từng phòng ban.
• Kế hoạch tài chính của doanh nghiệp (Financial Plan): Nhằm theo dõi dòng tiền, doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp
• Phân tích rủi ro tiềm ẩn mà doanh nghiệp có thể phải đối mặt

Doanh nghiệp cần chuẩn bị những gì khi lập kế hoạch kinh doanh?

Để lập kế hoạch kinh doanh cụ thể và hoàn chỉnh, trước hết doanh nghiệp cần: 

• Phân biệt rõ mục tiêu và sứ mệnh của mình

Tầm nhìn là những nguyện vọng, mục tiêu mà doanh nghiệp mong muốn đạt được trong tương lai. Còn sứ mệnh là những nhiệm vụ mà doanh nghiệp cần thực hiện để hoàn thành mục tiêu đã đề cập trong sứ mệnh. 

• Đánh giá SWOT

Giúp doanh nghiệp hiểu rõ những điểm mạnh, cơ hội của mình để phát huy cũng như cải thiện và lên kế hoạch cho những điểm yếu và thách thức mà doanh nghiệp cần phải đối diện.

• Quản trị rủi ro

Danh nghiệp cần lên dự trù những rủi ro có thể xảy ra và lập kế hoạch giải quyết chúng để tránh ảnh hưởng tới quá trình phát triển của doanh nghiệp.

• Nguồn lực và kiến thức

Xây dựng đội ngũ nhân viên giỏi, có nhiều kinh nghiệm và sẵn sàng thực hiện mọi nhiệm vụ. 

Quy tắc nằm lòng khi xây dựng kế hoạch kinh doanh

Để lập kế hoạch kinh doanh dễ hiểu và được mọi người thực hiện, doanh nghiệp cần áp dụng những quy tắc sau: 

• Kế hoạch được trình bày súc tích

Nội dung kế hoạch kinh doanh không cần ghi quá dài dòng mà chỉ nên đề cập đến những cần quan trọng và cần thiết nhất. 

• Sử dụng ngôn ngữ thích hợp và dễ hiểu

Vì đối tượng sử dụng kế hoạch kinh doanh là khác nhau, cho nên để đảm bảo mọi người đều hiểu được thì bản kế hoạch cần phải dễ hiểu, tránh những đề cập quá vi mô. 

• Cần tự tin vào bản kế hoạch của mình

Để phía đối tác và nhân viên tin tưởng thì trước hết doanh nghiệp cần phải tin tưởng vào bản kế hoạch của mình. Và kế hoạch kinh doanh có thể thay đổi để phù hợp với tình hình thực tế nên nhà kinh doanh cần có tâm thế thoải mái, tránh những áp lực không nên có.

Lưu ý khi lập kế hoạch kinh doanh cho doanh nghiệp

• Đưa ra bản tóm tắt ý tưởng kinh doanh cơ bản

Bằng cách trả lời các câu hỏi trong mô hình 5W1H (What, When, Why, Where, Who and How), doanh nghiệp có thể đưa ra những điều cơ bản trong một ý tưởng kinh doanh và dễ dàng xem xét ý tưởng đó có khả thi và có nên áp dụng hay không.

• Lên ý tưởng kinh doanh cụ thể

Vì ý tưởng chính là nền tảng cho mọi hoạt động, vì vậy doanh nghiệp cần trình bày rõ ràng ý tưởng của mình từ đó có thể dựng nên một bản kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh.

• Lựa chọn người đồng hành tài giỏi

Để kế hoạch kinh doanh có thể xảy ra và đạt được thành công nhất định, doanh nghiệp cần xem xét và lựa chọn những người đứng đầu giỏi, có năng lực và khả năng quản lý tốt để có thể dẫn dắt và chỉ đạo những nhân viên khác hoàn thành nhiệm vụ.

• Giám sát nguồn tiền của doanh nghiệp

Mọi hoạt động trong kế hoạch kinh doanh đều yêu cầu một nguồn tiền nhất định, vì vậy doanh nghiệp cần chắc chắn quản lý tốt nguồn tài chính của mình, mọi nguồn tiền đều phải được sử dụng một cách hiệu quả và đem lại lợi ích.

• Tính trung thực

Khi xây dựng kế hoạch kinh doanh, cần cung cấp số liệu, dẫn chứng chính xác, không nên đánh giá quá cao hay quá thấp mục tiêu và kế hoạch của chính mình.

• Tính linh hoạt

Do thị trường đang ngày càng biến đổi, một bản kế hoạch cần có khả năng thay đổi và dễ dàng thích ứng.

• Tính nhất quán

Ý tưởng, nội dung và kế hoạch cần phải liên quan và hỗ trợ lẫn nhau.

Mẫu kế hoạch kinh doanh ấn tượng cho mọi doanh nghiệp

Dưới đây là gợi ý một số mẫu kinh doanh để doanh nghiệp có thể tham khảo trong quá trình lập kế hoạch kinh doanh: 

Trên đây là toàn bộ nội dung về lập kế hoạch kinh doanh hiệu quả trong mọi doanh nghiệp. Bizfly hi vọng bạn đọc sẽ nắm rõ mọi nội dung và tiến hành xây dựng được một bản kế hoạch hoàn chỉnh cho công ty của mình nhé.