Chiến lược dẫn đầu về chi phí: Khái niệm, ưu điểm và hạn chế

Chiến lược dẫn đầu về chi phí là một trong những chiến lược quan trọng giúp doanh nghiệp tạo lợi thế cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh. Đây cũng là một trong ba chiến lược cạnh tranh cơ bản do Michael Porter đề xuất.

Cùng các chuyên gia Bizfly tìm hiểu chiến lược dẫn đầu về chi phí là gì, những ưu và nhược điểm cũng như cách xây dựng một chiến lược hiệu quả thông qua bài viết dưới đây.

Phân biệt giữa chiến lược dẫn đầu về chi phí và chiến lược dẫn đầu về giá

Chiến lược dẫn đầu về chi phí (hay được gọi Cost Leadership) là chiến lược tập trung vào tối ưu hóa toàn bộ chi phí sản xuất và vận hành nhằm đạt lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường. Trong khi đó, chiến lược dẫn đầu về giá chủ yếu là cung cấp sản phẩm với mức giá thấp nhất trong ngắn hạn để thu hút khách hàng.

Ví dụ: Walmart sử dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí bằng cách tối ưu chuỗi cung ứng và quy mô vận hành khổng lồ, còn các cửa hàng giảm giá nhỏ lẻ thường áp dụng chiến lược dẫn đầu về giá tạm thời bằng cách giảm sâu giá thành để thu hút khách. Chiến lược dẫn đầu về chi phí giúp doanh nghiệp duy trì lợi nhuận ổn định, trong khi chiến lược dẫn đầu về giá thường làm giảm lợi nhuận trong ngắn hạn.

Khái niệm về chiến lược dẫn đầu về chi phí 

Chiến lược dẫn đầu về chi phí (cost leadership strategy) là chiến lược marketing tập trung mở rộng quy mô sản xuất và cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ với mức giá thấp, đồng thời vẫn đảm bảo chất lượng để chiếm lĩnh thị phần trong thị trường mục tiêu. Chiến lược này thường không tập trung phân khúc nhỏ mà hướng tới phạm vi thị trường rộng lớn hơn. Mục tiêu là sản phẩm có giá thành thấp hơn đối thủ để thu hút và giữ chân khách hàng.

Chiến lược dẫn đầu về chi phí (cost leadership strategy tập trung cung cấp các sản phẩm tối ưu chi phí

Đặc điểm của chiến lược dẫn đầu về chi phí 

Chiến lược dẫn đầu về chi phí có những đặc điểm nổi bật góp phần xây dựng lợi thế cạnh tranh lâu dài. Dưới đây là ba yếu tố quan trọng giúp nhiều doanh nghiệp thành công khi áp dụng chiến lược này:

Sự khác biệt hoá sản phẩm

Trong chiến lược dẫn đầu về chi phí, sự khác biệt hoá sản phẩm không nhất thiết nằm ở tính năng hay thiết kế mà chủ yếu tập trung vào việc đảm bảo sản phẩm có chi phí sản xuất thấp nhưng vẫn giữ được chất lượng ổn định. ví dụ: hãng xe giá rẻ Tata Motors tại Ấn Độ tập trung sản xuất xe với chi phí thấp nhằm tiếp cận khách hàng nhạy cảm về giá. Doanh nghiệp thường áp dụng công nghệ hiện đại, quy trình sản xuất tinh gọn và tự động hóa để giảm thiểu chi phí nguyên liệu, lao động và vận hành, từ đó tạo lợi thế cạnh tranh về giá thành.

Phân khúc thị trường

Doanh nghiệp áp dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí thường hướng tới phân khúc thị trường lớn, không tập trung vào các phân khúc nhỏ, nhằm đạt quy mô sản xuất lớn và phân phối rộng khắp để tối đa hóa lợi nhuận. Ví dụ siêu thị như Big C phục vụ đại đa số khách hàng phổ thông bằng giá cả cạnh tranh và mạng lưới cửa hàng rộng. Để thực hiện được điều này, doanh nghiệp cần tối ưu kênh cung cấp, đàm phán thuận lợi với nhà cung cấp và sử dụng công nghệ quản lý kho hiệu quả.

Để hiểu rõ hơn về lợi ích của việc phân khúc thị trường đem lại, mọi người có thể tham khảo bài viết của các chuyên gia Bizfly chia sẻ tại đây Phân khúc thị trường là gì? Lợi ích và cách phân khúc thị trường hiệu quả

Khả năng riêng biệt

Khả năng riêng biệt đề cập đến việc doanh nghiệp tận dụng lợi thế nội tại như công nghệ sản xuất tiên tiến, sở hữu độc quyền nguyên liệu hoặc quy trình tinh gọn nhằm giảm giá thành sản phẩm. Chẳng hạn, IKEA áp dụng thiết kế sản phẩm kiểu dáng phẳng và chuỗi cung ứng hiệu quả để giảm chi phí vận chuyển và lưu kho, giữ vị trí dẫn đầu về chi phí trong ngành nội thất. Các biện pháp cụ thể bao gồm tự động hóa, hợp tác chặt chẽ với nhà cung cấp và tổ chức sản xuất tối ưu để giảm thiểu lãng phí và chi phí quản lý.

Chiến lược dẫn đầu về chi phí thường thích hợp cho doanh nghiệp có quy mô lớn, chính sách giá linh hoạt và năng lực quản lý tốt. Các doanh nghiệp quy mô nhỏ khi áp dụng thường gặp khó khăn do thách thức trong đàm phán giá cung ứng thấp hơn.

Lợi thế và bất lợi của chiến lược dẫn đầu về chi phí 

Chiến lược dẫn đầu về chi phí thường có những lợi thế và bất lợi cơ bản như sau:

Lợi thế

• Đối với đối thủ cạnh tranh: Chiến lược dẫn đầu về chi phí tạo vị thế phòng thủ mạnh mẽ trước các đối thủ do lợi thế về chi phí. Do đó, thay vì cạnh tranh trực diện về giá, các đối thủ thường tập trung tạo sự khác biệt để tránh đối đầu trực tiếp. Tuy vậy, doanh nghiệp áp dụng chiến lược này vẫn đảm bảo được mức lợi nhuận tối thiểu.
• Đối với nhà cung cấp: Với ưu thế chi phí thấp, doanh nghiệp ít bị ảnh hưởng bởi những biến động giá của nhà cung cấp. Thậm chí khi giá nguyên liệu tăng, doanh nghiệp vẫn có thể duy trì lợi nhuận ở mức trung bình bằng cách hấp thụ chi phí tăng trong tầm kiểm soát.
• Đối với khách hàng: Quyết định áp dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí giúp doanh nghiệp duy trì khả năng thương lượng tốt với khách hàng, tránh bị ép giá và đảm bảo lợi nhuận ổn định.
• Trước sự thay thế sản phẩm: Doanh nghiệp áp dụng chiến lược này có mức độ linh hoạt cao hơn khi đối mặt với sản phẩm thay thế. Khi các sản phẩm này xuất hiện và giảm giá cạnh tranh trên thị trường, doanh nghiệp có thể điều chỉnh giá để giữ vững thị phần.

Bất lợi

• Đối thủ có thể học hỏi và sao chép chiến lược dẫn đầu về chi phí, kết hợp với thế mạnh riêng để xâm nhập thị trường và cạnh tranh trực tiếp.
• Doanh nghiệp đôi khi quá chú trọng vào giảm giá thành mà bỏ qua việc nghiên cứu xu hướng thị trường và thay đổi trong nhu cầu khách hàng, dẫn đến sản phẩm trở nên lỗi thời và khó được thị trường đón nhận.

Ví dụ thực tế về doanh nghiệp áp dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí

Nhiều doanh nghiệp trên thế giới đã thành công nhờ áp dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí để tạo lợi thế cạnh tranh bền vững:

• Walmart: Tận dụng quy mô lớn và hệ thống quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả để cắt giảm chi phí, từ đó cung cấp giá bán thấp và thu hút lượng khách hàng lớn.
• IKEA: Sử dụng thiết kế sản phẩm tối ưu cùng quy trình nội bộ tinh gọn giúp giảm chi phí sản xuất và vận chuyển, cung cấp nội thất giá rẻ nhưng vẫn đảm bảo chất lượng.
• McDonald’s: Chuỗi nhà hàng thức ăn nhanh này áp dụng quy trình vận hành chuẩn hoá và mua nguyên liệu với quy mô lớn để giảm chi phí, tạo lợi thế cạnh tranh về giá và tốc độ phục vụ.

Các chiến lược dẫn đầu về chi phí 

Một số chiến lược dẫn đầu về chi phí bạn có thể tìm hiểu và tham khảo dưới đây:

Các chiến lược dẫn đầu về chi phí 

Chiến lược chi phí thấp

Chiến lược chi phí thấp tập trung vào việc giảm thiểu tối đa chi phí sản xuất và vận hành để cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ với giá thấp hơn các đối thủ trong cùng ngành. Mục tiêu là thu hút khách hàng nhạy cảm với giá, qua đó tăng thị phần tổng thể. ví dụ: hãng xe giá rẻ Dacia tại châu Âu áp dụng chiến lược này bằng cách cắt giảm các trang thiết bị không cần thiết và đơn giản hóa quy trình sản xuất.

Cùng các chuyên gia Bizfly tìm hiểu bài viết Chiến lược chi phí thấp là gì và các yếu tố cần có để triển khai hiệu quả

Chiến lược khác biệt hoá sản phẩm

Chiến lược khác biệt hóa sản phẩm nhằm tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ mang đặc điểm riêng biệt, đáp ứng nhu cầu cụ thể của nhóm khách hàng nhất định. Mục tiêu là thiết lập giá bán cao hơn hoặc xây dựng lòng trung thành từ khách hàng. ví dụ: Apple tập trung khác biệt hóa sản phẩm qua thiết kế tinh tế và hệ sinh thái phần mềm độc đáo, dù giá cao nhưng vẫn thu hút lượng khách hàng trung thành lớn.

Chiến lược tập trung trọng điểm

Chiến lược tập trung trọng điểm là phương pháp doanh nghiệp lựa chọn phục vụ một phân khúc thị trường nhỏ, cụ thể mà mình có thể phục vụ tốt hơn đối thủ. Doanh nghiệp tận dụng lợi thế về chi phí hoặc khác biệt hóa để đáp ứng những yêu cầu riêng biệt. ví dụ: hãng xe Mini tập trung vào phân khúc xe nhỏ hạng sang được ưa chuộng bởi khách hàng nữ, tạo ra lợi thế dựa trên sự độc đáo và đặc thù. Đây là chiến lược hiệu quả để phát triển trong những ngách thị trường ít cạnh tranh.

Câu hỏi thường gặp về chiến lược dẫn đầu về chi phí

Chiến lược dẫn đầu về chi phí là gì?

Đây là chiến lược nhằm giảm chi phí sản xuất và vận hành để cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ với giá thấp, tạo lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường.

Ai nên áp dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí?

Doanh nghiệp có quy mô lớn, khả năng quản lý hiệu quả và tận dụng lợi thế quy mô thường phù hợp áp dụng chiến lược này để tạo lợi thế về chi phí trước đối thủ.

Chiến lược này có những rủi ro nào?

Rủi ro chính gồm bị sao chép chiến lược từ đối thủ, thiếu chú trọng đổi mới sáng tạo và có thể giảm chất lượng sản phẩm làm mất lòng tin khách hàng.

Một ví dụ tiêu biểu tại Việt Nam áp dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí là Vinamilk. Với quy mô sản xuất quy mô lớn và hệ thống phân phối rộng khắp, Vinamilk tối ưu hóa chi phí sản xuất để đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng với mức giá cạnh tranh, qua đó giữ vững vị trí dẫn đầu trong ngành sữa nội địa.

Kết luận

Chiến lược dẫn đầu về chi phí là một trong những công cụ quan trọng để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và tối ưu hóa lợi nhuận. Việc lựa chọn và triển khai chiến lược này cần dựa trên sự hiểu biết rõ ràng về nguồn lực, quy mô và đặc điểm thị trường mục tiêu. Không phải doanh nghiệp nào cũng phù hợp với chiến lược này, nên việc kết hợp với các chiến lược khác sẽ giúp đạt hiệu quả tối ưu hơn.