Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là gì? Đặc điểm và điều kiện gia nhập

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo đã không còn quá xa lạ đối với nền kinh tế, thị trường này có nhiều tiềm năng và cũng là mục tiêu của những doanh nghiệp lớn, nhỏ mong muốn hướng đến.

Bài viết sau đây Bizfly sẽ cung cấp rõ ràng nhất những thông tin về khái niệm, đặc điểm, đánh giá ưu điểm và nhược điểm của thị trường cạnh tranh hoàn hảo.

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là gì?

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là một mô hình thị trường cạnh tranh lý tưởng với nhiều tiềm năng với rất nhiều người mua, người bán mà người mua hay người bán đều không thể tác động đến giá cả của sản phẩm trên thị trường. Thị trường này có rất nhiều công ty cạnh tranh với nhau nhưng chỉ về một loại sản phẩm đồng nhất, giống hệt nhau và người mua có thể nhận được thông tin đầy đủ về sản phẩm đó. Các doanh nghiệp có thể tham gia hoặc thoát khỏi thị trường hoàn toàn một cách tự do.

Như thế nào là một thị trường cạnh tranh hoàn hảo?

Ví dụ về thị trường cạnh tranh hoàn hảo

Thị trường bán dưa hấu:

• Có nhiều người bán dưa và cũng có rất nhiều người mua dưa tạo nên quy mô của thị trường khá lớn và lớn hơn nhiều so với từng sạp bán dưa hấu.
• Dưa hấu là đồng nhất: Các quả dưa hấu đều được cung cấp từ một nông trại hoặc nhiều nông trại có kỹ thuật gieo trồng giống nhau nên chất lượng dưa hấu sẽ không chênh lệch khá nhiều.
• Người bán dưa biết rõ giá bán trên thị trường, biết đặc điểm, thông tin của người mua và có mối quan hệ mật thiết với họ. Người mua biết rõ giá cả và không để mình bị mua đắt hơn so với giá cả chung của thị trường.
• Việc gia nhập thị trường khá đơn giản, người bán sẽ lấy hàng ở nông tại với số vốn không quá lớn hoặc cũng có thể là do họ tự gieo trồng. Ai cũng có thể mở sạp bán dưa mà không có bất kỳ rào cản nào. Nếu kinh doanh dưa hấu thua lỗ, họ có thể ngừng bán dưa bất cứ lúc nào mà không có một ai ngăn trở. 

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là mô hình thị trường lý tưởng và chỉ tồn tại trên mặt lý thuyết, thật khó để tìm ra những ví dụ về sự cạnh tranh hoàn hảo, nhưng vẫn có những biến thể có một vài đặc điểm của thị trường này trong thế giới thực. Thị trường bán dưa hấu trên là một ví dụ, trong thực tế dưa hấu được gieo trồng dù cùng một kỹ thuật nhưng chưa chắc quả nào cũng có kích thước gần như nhau, mà có quả to quả bé, có quả tròn quả méo. Các yếu tố xuất hiện đều do yếu tố khách quan từ bên ngoài tác động mà kỹ thuật khó có thể loại bỏ.

Đọc thêm: Thị trường độc quyền là gì? 5 đặc điểm cơ bản của thị trường độc quyền

Đặc điểm cơ bản của thị trường cạnh tranh hoàn hảo

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là mô hình thị trường lý tưởng, thúc đẩy lợi ích của cộng đồng. Thị trường này sẽ có 3 đặc điểm nổi bật như sau.

Thị trường có quy mô lớn và đồng nhất

Trong thị trường thị trường cạnh tranh hoàn hảo, người bán là các doanh nghiệp nhỏ cung cấp các sản phẩm không khác nhau là mấy về tính năng cũng như giá cả. Các công ty trên thị trường đồng ý bán các sản phẩm đồng nhất nhằm tạo ra tâm lý tiêu dùng không ưa chuộng cá nhân hoặc nhãn hiệu sản phẩm nào đó. Từ đó, có thể tạo ra một thị trường cạnh tranh hoàn toàn với các sản phẩm và giá cả giống nhau ở mọi nơi.

Thông tin sẵn có

Thị trường hoàn hảo sẽ cung cấp thông tin một cách tự do và công bằng cho tất cả mọi người tham gia thị trường (người mua và người bán). Điều này đảm bảo rằng các công ty sản xuất hàng hóa và dịch vụ có mặt đồng đều về mặt kỹ thuật với các công ty khác. Điều đó đồng nghĩa với việc sản phẩm của các công ty cung cấp sẽ không khác nhau nhiều về mặt tính năng cũng như giá thành.

Thông tin trong thị trường hoàn hảo luôn sẵn có để người tiêu dùng tìm hiểu

Doanh nghiệp không bị hạn chế tham gia và rút lui khỏi thị trường 

Các công ty có thể hoàn toàn tự do gia nhập hoặc thoát khỏi thị trường mà không có bất kỳ một hạn chế nào. Nếu hoạt động kinh doanh không tốt, công ty có thể thoát khỏi thị trường hoàn toàn. Và 1 công ty mới có thể hoàn toàn tham gia hoạt động vào thị trường. Điều này đảm bảo quy mô của thị trường sẽ càng mở rộng và lớn hơn rất nhiều so với các công ty.

Ưu và nhược điểm của thị trường cạnh tranh hoàn hảo

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo có những ưu điểm rất rõ ràng, là một thị trường lý tưởng nhưng cũng vẫn tồn tại một số nhược điểm mà chúng ta không thể không nhắc đến.

Ưu điểm

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là thị trường mà các doanh nghiệp hiện nay đều đang mong muốn hướng đến với các ưu điểm rất nổi bật.

• Trong một thị trường hoàn hảo, các doanh nghiệp sẽ tiêu tốn ít chi phí cho quảng cáo có thể không cần cũng được vì sản phẩm được bán là đồng nhất sẽ luôn tiếp cận được khách hàng. Điều này rất có lợi cho các doanh nghiệp nhỏ, mới phát triển, nguồn vốn ít khi hiện nay giá thành cho quảng cáo sản phẩm không hề rẻ.
• Người tiêu dùng biết giá và mua được sản phẩm đúng giá, tránh bị tính giá cao hơn  bình thường. Một thị trường hoàn hảo với thông tin sẵn có không cho phép người bán xác định  giá  thị trường.
• Do các sản phẩm trên thị trường giống hệt nhau nên người tiêu dùng có thể mua được  sản phẩm đạt tiêu chuẩn mà không cần lo lắng về chất lượng sản phẩm. 

Nhược điểm

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo còn một số nhược điểm rất dễ dàng nhận ra như sau.

• Các sản phẩm hầu như là giống hệt nhau, sẽ không có tính cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, và từ đó cũng sẽ không có đổi mới. Các sản phẩm sẽ giống nhau từ đầu đến cuối, chất lượng cũng sẽ không được cải thiện, nâng cấp theo thời gian.
• Có nhiều công ty nhỏ không có đủ sức mạnh thị trường để tác động đến giá cả.

Điều kiện để một thị trường cạnh tranh hoàn hảo

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo không tồn tại trên thực tế do các điều kiện rất khó đáp ứng tính thực tiễn.

• Nhiều công ty cùng  hoạt động trong thị trường. Trong trường hợp này, quy mô của mỗi công ty là nhỏ so với quy mô thị trường chung để đảm bảo một công ty không thể ảnh hưởng đến giá thị trường của hàng hóa hoặc dịch vụ mà nó sản xuất khi sản lượng của công ty đó thay đổi.
• Các doanh nghiệp sản xuất hàng hóa hoàn toàn đồng nhất, sản phẩm của một doanh nghiệp này cũng gần như sản phẩm của một doanh nghiệp khác.
• Người mua sẽ nhận được đầy đủ thông tin về sản phẩm, công ty cung cấp sản phẩm một cách miễn phí từ nhiều nguồn khác nhau.
• Các công ty có khả năng tự do xuất, nhập hàng, không có bất kỳ một hạn chế nào đối với việc một công ty mới gia nhập hoặc một công ty hiện tại thoát ly khỏi thị trường.

Để một thị trường được coi là hoàn hảo thì cần rất nhiều yếu tố

Thị trường cạnh tranh hoàn hảo tuy chỉ tồn tại về mặt lý thuyết nhưng cũng được các nhà chuyên gia đánh giá khá cao và nghiên cứu ra những quy luật cơ sở giữa cung và cầu. Những doanh nghiệp mới thành lập nếu muốn tham gia thị trường cạnh tranh này thì cần trang bị đầy đủ kiến thức cho bản thân để luôn biết cách giải quyết trong mọi tình huống