Cách phân tích đối thủ cạnh tranh trực tiếp, tiềm ẩn trong kinh doanh

Phân tích đối thủ cạnh tranh giúp các doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện về thị trường và các đối thủ cạnh tranh của mình, từ đó đưa ra được những quyết định chiến lược hợp lý và hiệu quả nhằm tăng cường lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. 

Trong bài viết này, Bizfly sẽ hướng dẫn bạn cách phân tích đối thủ cạnh tranh trong kinh doanh sao cho thật hiệu quả.

Vì sao doanh nghiệp cần phân tích đối thủ cạnh tranh? 

Phân tích đối thủ cạnh tranh trong kinh doanh là một quá trình xác định các doanh nghiệp cùng cung cấp sản phẩm, dịch vụ tương tự với doanh nghiệp của bạn trên thị trường. Và dựa trên các tiêu chí kinh doanh đã được đưa ra trước đó để đánh giá đối thủ.

Nghiên cứu đối thủ cạnh tranh sẽ mang tới một số lợi ích lớn cho doanh nghiệp như:

• Giúp bạn có thể xác định được cách nhìn của khách hàng đối với doanh nghiệp của mình và doanh nghiệp của đối thủ cạnh tranh để tìm ra và cải thiện các vấn đề mà doanh nghiệp mình còn yếu kém.
• Tiết lộ các thông tin thích hợp về cơ hội kinh doanh, độ bão hoà của thị trường cũng như các chiến lược kinh doanh hiệu quả trong lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp.
• Giúp doanh nghiệp của bạn có thể xác định được điểm mạnh cũng như điểm yếu của đối thủ cạnh tranh kinh doanh để khắc phục, hạn chế các yếu điểm và cải thiện, nâng cao những điểm mạnh đồng thời tận dụng được các ngách thị trường mà đối thủ chưa từng ghé qua.

Vì sao doanh nghiệp cần phân tích đối thủ cạnh tranh? 

>> Có thể bạn quan tâm: Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn là gì? Lợi ích khi phân tích hiệu quả

Các bước phân tích đối thủ cạnh tranh hiệu quả 

Hầu hết mọi người đều cho rằng việc phân tích đối thủ cạnh tranh là một việc làm đơn giản. Tuy nhiên, để có thể phân tích được các đối thủ cạnh tranh hiệu quả thì bạn cần phải nắm vững một số bước cơ bản sau.

Bước 1: Lên danh sách đối thủ

Việc nhận dạng đối thủ cạnh tranh và lập danh sách hoàn chỉnh có thể được xác định bằng nhiều phương pháp khác nhau, nhưng hầu hết sẽ bao gồm một số tiêu chí đánh giá sau đây: 

• Ngành/nhóm sản phẩm hoặc dịch vụ: Có những doanh nghiệp cung cấp cùng loại sản phẩm với bạn? Chú ý đến các sản phẩm và dịch vụ khác nhau trong ngành của bạn để phân tích tối ưu.
• Thị trường mục tiêu: Xác định đối tượng khách hàng mà các đối thủ đang hướng tới. Điều này sẽ làm rõ được mức độ cạnh tranh của các đối thủ và mức độ khả thi của việc tiếp cận với thị trường này.
• Quy mô: Tìm hiểu quy mô của các đối thủ cạnh tranh có thể đánh giá được sức mạnh cạnh tranh của họ và phát triển chiến lược phù hợp.
• Thương hiệu và giá cả: Nghiên cứu về thương hiệu và giá cả của các đối thủ kinh doanh để đánh giá cạnh tranh.
• Khả năng cung ứng: Đảm bảo rằng bạn có thể đáp ứng được nhu cầu của khách hàng một cách hiệu quả.

Bạn nên bắt đầu tìm trên các trang mạng điện tử phổ biến như Google, trang mạng xã hội, quảng cáo trực tuyến, ấn phẩm thương mại,... để nhận dạng đối thủ cạnh tranh cùng lĩnh vực doanh nghiệp của bạn và đưa chúng vào phân tích.

Google

Hãy sử dụng từ khóa liên quan đến đối thủ có thể là tên thương hiệu hoặc tên cá nhân. Thông qua kết quả hiển thị bạn sẽ đánh giá sơ bộ được cách thức vận hành và một số chiến lược nổi bật của doanh nghiệp đấy.

Bên cạnh đó, tìm kiếm bằng hình ảnh cũng là phương pháp tìm hiểu rõ các sản phẩm của đối thủ và cách họ truyền tải thông điệp của sản phẩm tới người tiêu dùng. 

Trang mạng xã hội

Thực hiện nghiên cứu đối thủ cạnh tranh thông qua các trang mạng được sử dụng phổ biến: Facebook, Twitter, Instagram, LinkedIn sẽ khai thác được nhiều thông tin giá trị. Hãy bắt đầu từ những bài đăng, hình ảnh, video của đối thủ trên các trang mạng xã hội, đặc biệt là các bài viết liên quan đến công việc, sản phẩm, dịch vụ mà đối thủ đang cung cấp. Những thông tin này có thể giúp bạn hiểu hơn về đối thủ và các sản phẩm, dịch vụ của họ.

Tìm hiểu thêm về những đánh giá, bình luận từ người dùng để thấy rõ mức độ ảnh hưởng của đối thủ tới khách hàng như thế nào. 

Quảng cáo trực tuyến

Có thể quảng cáo trực tuyến sẽ được áp dụng thông qua Google, hay trên các nền tảng mạng xã hội, nên bạn cần bắt đầu với việc nghiên cứu từ khóa (Lưu ý các từ khóa về thông tin sản phẩm, dịch vụ, thông tin liên hệ và những lời giới thiệu đặc biệt trong quảng cáo) 

Tiến hành phân tích bố cục landing page quảng cáo và các hoạt động quảng cáo của đối thủ trên các kênh truyền thông xã hội, bao gồm Facebook, Twitter, LinkedIn và Instagram. 

Báo cáo tài chính, tin tức kinh tế

Tập thói quen nghiên cứu đối thủ cạnh tranh từ các trang tin tức có nội dung về doanh nhân, doanh nghiệp như CafeBiz, CafeF sẽ giúp bạn cập nhật nhanh chóng thực trạng phát triển của đối thủ. Hoặc các báo cáo tài chính thường được công bố trên trang web của công ty hoặc trên các trang web chứng khoán.

Doanh nghiệp có thể thực hiện so sánh các số liệu tài chính của mình với số liệu tài chính của đối thủ để đánh giá sức mạnh và tình hình tài chính của cả hai.

Nhận dạng đối thủ cạnh tranh giúp cho doanh nghiệp hiểu thị trường và đưa ra chiến lược kinh doanh phù hợp.

Bước 2: Phân loại 

Đối thủ cạnh tranh sẽ được chia làm ba loại chính, bao gồm đối thủ cạnh tranh trực tiếp, đối thủ cạnh tranh gián tiếp và đối thủ cạnh tranh tiềm năng. 

Đối thủ cạnh tranh trực tiếp

Một số đặc điểm giúp bạn nhận diện nhóm đối thủ cạnh tranh trực tiếp: 

• Cung cấp sản phẩm và dịch vụ tương tự.
• Có sự tương đồng về giá cả.
• Có sự tương đồng về chất lượng
• Có sự hiện diện mạnh mẽ trên thị trường
• Tập trung vào cùng nhóm khách hàng của doanh nghiệp

Ví dụ: Apple và Samsung là đối thủ cạnh tranh trực tiếp với nhau. 

Đối thủ cạnh tranh gián tiếp

Những doanh nghiệp trong nhóm này không trực tiếp cạnh tranh với bạn trên cùng một thị trường, nhưng lại có ảnh hưởng đến doanh thu và tình trạng cạnh tranh của bạn. Một số đặc điểm của đối thủ cạnh tranh gián tiếp giúp bạn nhận dạng:

• Những doanh nghiệp hoạt động trong ngành khác nhưng cung cấp các sản phẩm thay thế cho sản phẩm doanh nghiệp của bạn
• Các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm/dịch vụ tương tự, nhưng trong thị trường khác.
• Các doanh nghiệp cung cấp các sản phẩm hoặc dịch vụ phụ trợ, ví dụ như công ty cung cấp các vật liệu đóng gói, sản xuất máy móc hoặc sản xuất linh kiện cho công ty của bạn.

Ví dụ: Đối thủ cạnh tranh gián tiếp của Vinamilk là các công ty nhập khẩu sữa từ nước ngoài như Mead Johnson hay Abbott

Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn

Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn hay còn gọi là đối thủ tiềm năng, nhóm đối thủ này sẽ rất khó nhận ra sự tồn tại của họ, nhưng có thể trở thành mối đe dọa đối với doanh nghiệp trong tương lai. 

• Những doanh nghiệp cùng ngành nhưng chưa phát triển đủ để trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp.
• Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn có thể xuất hiện trong bối cảnh các ngành công nghiệp đang phát triển nhanh.
• Có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai.
• Thường là các startup và doanh nghiệp mới thành lập

Ví dụ: Kit Kat được xem là đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn của  Chocopai.

Bước 3: Thu thập thông tin của đối thủ

Thu thập thông tin của đối thủ

Để có thể thu thập thông tin của các đối thủ cạnh tranh một cách hiệu quả, bạn cần phải xác định và thu thập được các nhóm thông tin đối thủ cạnh tranh trong kinh doanh cụ thể là:

• Tổng quan về đối thủ: Bạn cần nắm rõ được những thông tin mang tính chung nhất và toàn diện như kết cấu, cách hoạt động và quy mô của đối thủ.
• Sản phẩm: Để hoạch định các chiến lược Marketing và cải tiến sản phẩm của doanh nghiệp mình thì bạn phải tìm hiểu được giá cả cũng như đặc tính về sản phẩm của đối thủ.
• Cách thức truyền thông: Đánh giá cách thức tiếp thị trực tuyến và ngoại tuyến của đối thủ có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiếp cận khách hàng của doanh nghiệp bạn ?
• Kênh phân phối: Tìm hiểu về cấu trúc cũng như hoạt động kênh phân phối của đối thủ cạnh tranh để điều chỉnh kênh phân phối của mình một cách phù hợp.
• Khách hàng và sự nhận thức của họ: Bạn nên tiến hành thu thập những đánh giá của khách hàng về đối thủ, dựa trên những phản hồi xấu để rút ra kinh nghiệm, những đánh giá tốt được áp dụng vào học hỏi và cải tiến cho doanh nghiệp của mình. 

Bước 4: Lập bảng phân tích đối thủ cạnh tranh

Khi đã thu thập đầy đủ các dữ liệu của đối thủ thì bạn cần sắp xếp những dữ liệu đó vào bảng phân tích để có thể chia sẻ và cập nhật dễ dàng, thuận tiện hơn cho việc nghiên cứu đối thủ cạnh tranh. Trong bảng phân tích nên có các tiêu chí như giá cả, sản phẩm, khả năng tương tác, nội dung truyền thông, yêu cầu của khách hàng,...

Mẫu bảng phân tích đối thủ cạnh tranh

Bước 5: Ứng dụng các mô hình phân tích đối thủ cạnh tranh

Kiểm soát thông tin đối thủ cạnh tranh và phát triển thế mạnh của mình thông qua các mô hình phân tích đối thủ cạnh tranh là việc bạn nên thực hiện. Có thể áp dụng mô hình SWOT, mô hình năm lực lượng cạnh tranh Michael Porter, PESTEL, Value Chain Analysis hoặc Benchmarking.

• SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats): Phân tích đối thủ cạnh tranh bằng SWOT tập trung khai thác các yếu tố bên trong và bên ngoài của doanh nghiệp. SWOT Analysis giúp xác định các điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp cũng như các cơ hội và thách thức mà doanh nghiệp đang đối mặt.

• Porter's Five Forces: Năm tác động của Porter - Mô hình này tập trung vào phân tích cạnh tranh trên một thị trường cụ thể. Giúp phân tích sức mạnh cạnh tranh của các đối thủ, sức mạnh của người mua, sức mạnh của người cung cấp, sức mạnh của các sản phẩm thay thế và động lực của sự cạnh tranh trên thị trường.

• PESTEL (Political, Economic, Social, Technological, Environmental, Legal): Mô hình này tập trung vào việc phân tích chính trị, kinh tế, xã hội, công nghệ, môi trường và pháp luật. Hay những yếu tố bên ngoài sẽ tác động tới doanh nghiệp. 

• Value Chain Analysis: Phân tích chuỗi giá trị làm rõ các hoạt động của doanh nghiệp và đối thủ cạnh tranh, từ sản xuất đến phân phối. Bằng cách tìm hiểu chi tiết về quá trình sản xuất và phân phối, doanh nghiệp có thể tìm cách cải thiện hiệu quả và giảm chi phí để cạnh tranh với đối thủ.

• Benchmarking: Mô hình này giúp so sánh hiệu quả của doanh nghiệp với các đối thủ cạnh tranh hoặc các công ty tốt nhất trong ngành. 

Áp dụng các mô hình phân tích đối thủ cạnh tranh phổ biến

Bước 6: Báo cáo

Một bản báo cáo đầy đủ và hoàn chỉnh sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra được các chiến lược kinh doanh, tiếp thị hiệu quả và củng cố được vị thế của doanh nghiệp trên thị trường. Một số ý chính cần có trong bản báo cáo:

• Những phân tích về tầm nhìn chiến lược của đối thủ
• Đánh giá các sản phẩm và dịch vụ của đối thủ
• Đánh giá mạng lưới phân phối và khách hàng của đối thủ
• Đánh giá về chiến lược giá của đối thủ
• Đánh giá về năng lực cạnh tranh và khả năng tài chính của đối thủ

Một số lưu ý khi phân tích đối thủ cạnh tranh 

Để việc phân tích các đối thủ cạnh tranh đạt được kết quả cao, khi phân tích bạn cần chú ý một số những lưu ý sau:

Một số lưu ý khi phân tích đối thủ cạnh tranh 

• Kiên trì trong phân tích: Thông tin của đối thủ cạnh tranh phải được tập hợp trong một khoảng thời gian dài bởi họ luôn phát triển không ngừng. Vì vậy, bạn phải liên tục thực hiện phân tích chứ không phải chỉ một lần.
• Lưu ý thời gian phân tích: Khi xem xét các dữ liệu của đối thủ, bạn cũng cần phải nghiên cứu sự thay đổi và phát triển của doanh nghiệp theo thời gian thay vì chỉ xem xét các phương pháp tiếp cận khách hàng của họ trong một thời điểm nhất định.
• Xác định được định hướng ngay từ đầu: Việc phân tích sẽ trở nên khó khăn và bạn sẽ bị chìm đắm trong mớ thông tin hỗn độn khi không xác định được định hướng ban đầu và mục tiêu cuối cùng cụ thể.
• Đầu tư để có thông tin chất lượng: Quá trình thu thập dữ liệu và phân tích đối thủ sẽ được đơn giản hoá nếu bạn dám đầu tư để thu về cho doanh nghiệp mình những thông tin thực sự chất lượng.

>> Xem thêm: Phân tích website đối thủ như thế nào để đạt hiệu quả cao?

Trên đây là toàn bộ những kiến thức cơ bản về phân tích đối thủ cạnh tranh mà Bizfly muốn chia sẻ và giới thiệu đến với bạn đọc. Qua bài viết này, bạn đã có thể nắm rõ được lý do vì sao nên phân tích đối thủ cạnh tranh cũng như các loại đối thủ và các bước phân tích hiệu quả để ứng dụng cho việc kinh doanh của mình.