Marketing Mix hay Marketing hỗn hợp là một tập hợp những hoạt động hoặc chiến thuật mà doanh nghiệp sử dụng để quảng bá thương hiệu và sản phẩm với thị trường. Số lượng các công cụ marketing hỗn hợp đối với sản phẩm vật chất và dịch vụ là khác nhau, nhưng tất cả đều được xây dựng theo mô hình 4P. Trong đó có bốn yếu tố cơ bản là 4P - Product (Sản phẩm), Price (Giá cả), Place (Phân phối) và Promotion (Xúc tiến).
Ngày nay, các mô hình Marketing hỗn hợp đã được phát triển và bổ sung thêm những chữ P khác với vai trò là yếu tố thiết yếu trong 1 chiến lược như Packaging (Bao bì), Positioning (Định vị), People (Con người) và thậm chí là Politics (Chính trị).
Vậy chữ P nào quan trọng nhất trong Marketing Mix? Nhiều người cho rằng Promotion (Xúc tiến) là thành phần quan trọng nhất trong Marketing Mix và là yếu tố quyết định sự thành công của một chiến dịch tiếp thị. Tuy nhiên, bản chất và cốt lõi của bất kỳ chiến lược Marketing nào cũng đều xuất phát từ Product (Sản phẩm).
Sản phẩm là nền tảng để mỗi doanh nghiệp xây dựng các chữ P khác trong mô hình như giá cả, kênh phân phối hay xúc tiến. Một sản phẩm tốt sẽ giúp doanh nghiệp định giá chính xác hơn và phát triển các kênh phân phối hiệu quả, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho các hoạt động Marketing tiếp theo.
Mang đến cái nhìn tổng quát về chiến lược Marketing
Marketing Mix giúp doanh nghiệp có một “bức tranh tổng quát” về thị trường và về khách hàng. Bằng cách kết hợp các công cụ, doanh nghiệp có thể định hình một chiến lược Marketing toàn diện và hiệu quả.
Bằng việc thấu hiểu nhu cầu khách hàng thông qua các công cụ Marketing hỗn hợp, doanh nghiệp có thể
- Cung cấp những sản phẩm, dịch vụ đáp ứng kỳ vọng của họ.
- Định giá sản phẩm dựa trên giá trị sản phẩm và những phân tích về đối thủ cạnh tranh trên thị trường. Bên cạnh đó, giá cả cần phù hợp với khả năng chi tiêu, ngân sách của khách hàng mục tiêu.
- Phân phối đến những địa điểm thuận tiện tạo điều kiện cho khách hàng sử dụng sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp.
- Các hoạt động xúc tiến, truyền thông được tối ưu hóa để nâng cao nhận thức của khách hàng về sản phẩm, từ đó thúc đẩy quá trình mua hàng của họ.
Việc nghiên cứu, áp dụng và kết hợp linh hoạt các công cụ Marketing Mix sẽ giúp doanh nghiệp trở nên khác biệt so với những đối thủ cạnh tranh trên thị trường. Đó có thể là sự độc nhất trong sản phẩm, sự phù hợp của giá cả, sự tiện lợi của các kênh phân phối hay sự hấp dẫn trong các chương trình xúc tiến đối với khách hàng. Cụ thể:
- Doanh nghiệp tạo ra các sản phẩm khác biệt, có những đặc trưng và giá trị riêng mà không có sản phẩm nào trên thị trường có. Đây có thể nằm ở công dụng cốt lõi, bao bì, thiết kế hay các tính năng khác.
- Chiến lược giá có thể điều chỉnh thấp hơn khi so sánh với các đối thủ cùng phân khúc hoặc chiến lược định giá sản phẩm cao hơn để tạo dựng hình ảnh sản phẩm cao cấp và chất lượng.
- Lựa chọn các kênh phân phối phù hợp để sản phẩm luôn “có mặt” ở đúng nơi, đúng thời điểm khách hàng cần có. Ví dụ, các sản phẩm nước uống chọn phân phối tại các trạm xe bus vào những ngày nắng nóng tạo cảm giác thuận tiện, có sẵn cho khách hàng.
- Chiến dịch quảng cáo và xúc tiến tập trung vào nhu cầu, insight của khách hàng từ đó khơi dậy sự chú ý của họ đối với sản phẩm của doanh nghiệp, tạo nên sự hấp dẫn hơn so với các đối thủ cạnh tranh.
Hiểu rõ và nắm bắt được khách hàng cần gì, ở đâu và khi nào sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận đúng đối tượng khách hàng mới, nâng cao trải nghiệm khách hàng hiện tại và giữ chân khách hàng cũ trong khi tiết kiệm được những chi phí tiếp thị, quảng cáo hay dịch vụ.
Đây là mô tiếp thị hỗn hợp đầu tiên xuất hiện và được phát triển bởi nhà kinh tế học E. Jerome McCarthy vào năm 1960. Mô hình này được coi là cơ sở để phát triển các mô hình tiếp thị hỗn hợp sau này.
Marketing Mix 4P bao gồm 4 yếu tố bắt đầu bằng chữ P: Product (Sản phẩm), Price (Giá cả), Place (Phân phối) và Promotion (Xúc tiến). Mỗi chữ P trong mô hình này đều đóng vai trò quan trọng trong các kế hoạch hay chiến lược của doanh nghiệp, cụ thể:
Sản phẩm cần phải đáp ứng được nhu cầu, mong muốn và kỳ vọng của khách hàng. Nhiệm vụ của doanh nghiệp là cần thấu hiểu những điều đó để thiết kế và tối ưu hóa sản phẩm sao cho phù hợp với người tiêu dùng.
Việc nghiên cứu và định giá là quan trọng khi mỗi nhóm khách hàng lại có các phân khúc với những ngân sách chi tiêu khác nhau. Mức giá hợp lý không chỉ thu hút người mua mà còn giúp doanh nghiệp duy trì lợi nhuận ổn định và gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
Các kênh phân phối có ảnh hưởng lớn đến khả năng khách hàng tiếp cận, mua và sử dụng sản phẩm/dịch vụ. Một địa điểm phân phối phù hợp không những có thể tạo ra sự thuận tiện cho khách hàng mà còn có thể khiến khách hàng ưu tiên sử dụng sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp hơn.
Có thể hiểu đây là tập hợp các chương trình mà doanh nghiệp sử dụng để quảng bá sản phẩm/dịch vụ của mình. Promotion bao gồm những hình thức quảng cáo và truyền thông như POSM, quảng cáo truyền hình, truyền miệng (WOM) hay những hình thức quảng cáo số như Email Marketing, SEO, Social Media,...
Đây có thể được coi là phiên bản mở rộng, cải tiến hơn của mô hình 4P, một phiên bản Marketing Mix hiện đại hơn vì 7P không chỉ dừng lại ở những yếu tố liên quan đến sản phẩm vật chất mà còn có những điều chỉnh để nó phù hợp hơn với các sản phẩm vô hình như dịch vụ.
Cụ thể, mô hình này được bổ sung thêm 3 yếu tố tương ứng với 3P - People (Con người), Process (Quy trình) và Physical Evidence (Bằng chứng hữu hình). Mô hình này tập trung vào việc tìm hiểu, nghiên cứu các điểm chạm khi khách hàng tiếp cận và sử dụng sản phẩm/dịch vụ.
Yếu tố này tập trung vào những người có tác động đến quá trình Marketing bao gồm: khách hàng, nhân viên, nhà phân phối, đối tác,... Doanh nghiệp cần chú ý đến việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, bền vững với khách hàng cũng như những bên liên quan khác để tạo ra sự tin tưởng và tăng cường lòng trung thành.
Quy trình bao gồm những cách thức mà doanh nghiệp thực hiện đơn hàng. Đó có thể là cách xử lý và vận chuyển sản phẩm đến người tiêu dùng hoặc cách cung cấp dịch vụ tới khách hàng nhanh chóng và hiệu quả.
Chữ P cuối cùng được bổ sung để chỉ các yếu tố tạo nên môi trường vật chất nơi doanh nghiệp cung cấp sản phẩm/dịch vụ. Cụ thể là bao bì sản phẩm, bố trí cửa hàng, không gian trải nghiệm, biển hiệu,...hay các dạng vật chất khác mà khách hàng có thể nhìn thấy hoặc chạm vào.
Ngoài cách nhìn nhận 4 yếu tố Marketing theo quan điểm từ người bán như trên, người ta còn xem xét chúng theo quan điểm từ phía người mua. Cụ thể, đối với khách hàng, họ thường quan tâm đến 4 chữ C thay vì 4 chữ P. Cụ thể 4 chữ C trong mô hình này bao gồm Customer Value (Giá trị cho khách hàng), Cost (Chi phí khách hàng phải trả), Convenience (Sự thuận tiện cho khách hàng) và Communication (Truyền thông).
Có thể thấy khi các công ty quan niệm là bán sản phẩm thì khách hàng lại nhìn nhận việc đó là mua giá trị hay mua giải pháp cho những vấn đề mà họ gặp phải. Nhiều người cho rằng những người làm marketing giỏi thường quan tâm đến 4C trước khi tạo ra 4P.
Đây là một mô hình được nghiên cứu và phát triển bởi một nhà chiến lược nổi tiếng có tên Kenichi Ohmae. Theo đó, một chiến dịch Marketing hỗn hợp thành công khi nó kết hợp hiệu quả được cả 3 yếu tố Customer (Khách hàng), Company (Công ty) và Competitor (Đối thủ cạnh tranh).
Mô hình này yêu cầu doanh nghiệp hay người làm Marketing cần hiểu rõ nhu cầu khách hàng, phát huy thế mạnh nội tại của mình đồng thời theo dõi các chiến lược của đối thủ để tạo lợi thế cạnh tranh và đáp ứng thị trường.
Các loại mục tiêu mà doanh nghiệp cần quan tâm lần lượt là Business Objective (Mục tiêu kinh doanh), Marketing Objective (Mục tiêu Tiếp thị) và Communication Objective (Mục tiêu truyền thông). Cụ thể:
Các mô hình như PESTLE, ANSOFF, SWOT,... có thể được áp dụng để hỗ trợ cho quá trình nghiên cứu và xác định phân khúc khách hàng. Từ đó xác định được tệp khách hàng mục tiêu và doanh nghiệp hướng đến.
Doanh nghiệp sẽ đưa ra các quyết định và triển khai những hoạt động để tạo ra một chiến lược Marketing dựa trên những mô hình tiếp thị hỗn hợp. Một số hoạt động đó có thể là:
Doanh nghiệp không thể phân bổ ngân sách và nguồn lực tới tất cả các kênh marketing. Vì vậy, cần tập trung vào những kênh tiếp thị mà khách hàng mục tiêu thường sử dụng để gia tăng khả năng tiếp cận đến họ.
Bên cạnh đó, cần đo lường hiệu suất thường xuyên sẽ giúp doanh nghiệp phát hiện và tinh chỉnh kế hoạch từ đó đưa ra những điều chỉnh phù hợp hơn.
Lưu ý không có một chiến lược chung nào có thể áp dụng cho tất cả các doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp sẽ cần điều chỉnh chiến lược Marketing Mix dựa trên những đặc thù của ngành nghề, sản phẩm, khách hàng mục tiêu và tình hình cạnh tranh hiện tại. Việc ứng dụng các mô hình như PESTLE, ANSOFF, SWOT là hoàn toàn hợp lý để hỗ trợ quá trình nghiên cứu và phân tích thị trường.
Để xây dựng một chiến lược hiệu quả, doanh nghiệp cần bắt đầu với việc xác định rõ khách hàng mục tiêu thông qua nghiên cứu thị trường. Điều này giúp nắm bắt xu hướng thị trường hiện tại và thấu hiểu được nhu cầu, tâm lý và hành vi của người tiêu dùng.
Doanh nghiệp cần phối hợp nhịp nhàng các công cụ để tạo ra những sản phẩm mang lại giá trị thực sự cho người dùng. Bên cạnh đó, các chiến lược giá cũng cần phải được thiết kế phù hợp để vừa tiếp cận được khách hàng vừa đảm bảo lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Các kênh phân phối cũng cần phải được nghiên cứu và thiết kế để tạo ra khả năng tiếp cận dễ dàng, thuận tiện cho người dùng đồng thời những kế hoạch, chương trình xúc tiến cũng cần phải sáng tạo, thu hút và nhắm đúng đối tượng mục tiêu.
Doanh nghiệp cần liên tục theo dõi các hoạt động marketing, đo lường kết quả thông qua các chỉ số hiệu suất như tỷ lệ chuyển đổi, tác động của Marketing mix đến doanh số bán hàng, hay mức độ tương tác. Từ đó, tiến hành đánh giá dữ liệu để xác định điểm mạnh, điểm yếu của chiến lược hiện tại.
Dựa trên những phân tích này, doanh nghiệp có thể điều chỉnh chiến lược sao cho phù hợp với ngân sách, đồng thời đáp ứng kịp thời nhu cầu thay đổi của xu hướng thị trường và khách hàng, đảm bảo duy trì hiệu quả và khả năng cạnh tranh.
Qua 2 ví dụ về marketing mix thành công được đề cập phía trên cho thấy rằng nhiều doanh nghiệp trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam, đã áp dụng hiệu quả mô hình này vào chiến lược tiếp thị của mình.
Thông qua bài viết, bạn chắc hẳn có thể hiểu được lý do tại sao đây lại là một trong những khái niệm phổ biến nhất của lĩnh vực Marketing. Bằng cách nghiên cứu và triển khai hiệu quả các công cụ của Marketing hỗn hợp, các doanh nghiệp có thể thiết kế được một chiến lược Marketing toàn diện.
Ngừng lãng phí ngân sách quảng cáo Online với phần mềm CRM
“Một nửa số tiền tôi dành cho quảng cáo không đem lại hiệu quả, nhưng vấn đề là tôi không biết nửa đó là nửa nào” – John Wanamaker – đã có lời giải cho cha đẻ của ngành quảng cáo hiện đại