Phân tích kinh doanh là gì? Vai trò và các kỹ thuật phân tích tối ưu

Hiện nay, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào kinh nghiệm hay cảm tính để ra quyết định. Phân tích kinh doanh trở thành công cụ quan trọng giúp nhà quản trị hiểu rõ dữ liệu, phát hiện vấn đề và tìm ra giải pháp chiến lược. Thông qua quá trình này, doanh nghiệp có thể tối ưu quy trình và nắm bắt cơ hội tăng trưởng bền vững.

Hãy cùng Bizfly theo dõi chi tiết trong bài viết sau:

Phân tích kinh doanh là gì?

Business Analysis (phân tích kinh doanh) là quá trình tìm hiểu, đánh giá hoạt động và quy trình của doanh nghiệp, từ đó đề xuất giải pháp giúp nâng cao hiệu quả vận hành và hỗ trợ ra quyết định.

Khác với Business Intelligence (BI) – tập trung vào thu thập, xử lý dữ liệu lớn và tạo báo cáo số liệu – thì Business Analysis chú trọng vào xác định nhu cầu kinh doanh, nhận diện vấn đề và xây dựng phương án chiến lược để phát triển tổ chức.

Phân biệt phân tích kinh doanh và phân tích dữ liệu

Mặc dù phân tích kinh doanh và phân tích dữ liệu đều quan trọng trong hỗ trợ doanh nghiệp, chúng có phạm vi và mục đích khác nhau rõ ràng:

Phân tích kinh doanh

Phân tích kinh doanh tập trung đánh giá toàn diện quy trình, nhu cầu và mục tiêu doanh nghiệp để đề xuất giải pháp tối ưu phù hợp thực tế. Nhà phân tích kinh doanh kết nối các bên liên quan, thu thập và xử lý dữ liệu nhằm đề xuất chiến lược, cải tiến quy trình hoặc phát triển sản phẩm mới.

Công nghệ hỗ trợ phổ biến là phần mềm quản lý dự án như Jira, Trello và công cụ phân tích quy trình như Bizagi, Lucidchart.

Phân tích dữ liệu

Phân tích dữ liệu tập trung xử lý và khai thác tập dữ liệu lớn bằng kỹ thuật thống kê, khai phá và trực quan hóa để nhận diện xu hướng, mô hình hỗ trợ quyết định dựa trên dữ liệu. Data analyst sử dụng các công cụ BI như Power BI, Tableau cùng ngôn ngữ lập trình Python, R để thực hiện công việc.
Quá trình này bao gồm xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu, làm sạch, phân tích và lập báo cáo.

Trong môi trường doanh nghiệp hiện đại, nhà phân tích kinh doanh và nhà phân tích dữ liệu hợp tác chặt chẽ để đảm bảo các quyết định dựa trên nền tảng dữ liệu vững vàng đồng thời có giải pháp thực thi phù hợp.

Vai trò của việc phân tích kinh doanh 

Phân tích kinh doanh giữ vai trò quyết định trong sự thành công lâu dài của doanh nghiệp, đảm bảo hiệu quả vận hành và tăng trưởng bền vững. Cụ thể:

Quản lý kinh tế

Hỗ trợ xây dựng và điều chỉnh chiến lược kinh tế dựa trên phân tích số liệu chi tiết, giúp giảm thiểu rủi ro và tận dụng tối đa nguồn lực.

Tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp

Cung cấp thông tin chính xác giúp cải thiện quy trình bán hàng, cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu suất vận hành.

Nâng cao trải nghiệm khách hàng

Phân tích kinh doanh giúp hiểu sâu nhu cầu và mong muốn khách hàng để cá nhân hóa sản phẩm, dịch vụ.

Tối ưu hóa quy trình vận hành

Phát hiện điểm nghẽn, lãng phí trong quy trình để điều chỉnh hoặc thiết kế lại.

Giảm thiểu rủi ro

Nhà phân tích kinh doanh xác định các nguy cơ tiềm ẩn và đề xuất biện pháp phòng tránh.

Hỗ trợ phát triển sản phẩm/dịch vụ mới

Phân tích thị trường, nhu cầu và phản hồi khách hàng để tạo ra ý tưởng phù hợp, nâng cao khả năng thành công khi ra mắt.

Giúp doanh nghiệp đáp ứng nhanh biến động thị trường

Phân tích kinh doanh liên tục theo dõi xu hướng, giúp điều chỉnh chiến lược kịp thời, tránh bị tụt lại phía sau đối thủ.

Các kỹ thuật phân tích kinh doanh áp dụng phổ biến hiện nay

Phân tích SWOT

SWOT là công cụ phân tích chiến lược trong quản trị doanh nghiệp, giúp xác định điểm mạnh (Strengths), điểm yếu (Weaknesses), cơ hội (Opportunities) và nguy cơ (Threats) của doanh nghiệp. Công cụ này thường được nhóm đa ngành sử dụng để đảm bảo đánh giá khách quan. SWOT hỗ trợ xây dựng chiến lược kinh doanh, phát triển sản phẩm hoặc đánh giá dự án mới.

Phân tích PESTLE

Phân tích PESTLE (còn gọi PEST) là kỹ thuật đánh giá các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến doanh nghiệp gồm: Chính trị (Political), Kinh tế (Economic), Xã hội (Social), Công nghệ (Technological), Pháp lý (Legal) và Môi trường (Environmental). Mô hình này dùng để nghiên cứu thị trường, phân tích môi trường kinh doanh trước khi ra quyết định chiến lược.

Phân tích MOST

MOST là phương pháp phân tích chiến lược gồm Mission (Sứ mệnh), Objective (Mục tiêu), Strategy (Chiến lược) và Tactics (Chiến thuật). MOST giúp doanh nghiệp xác định rõ các bước thực hiện để đạt mục tiêu dài hạn.

Phân tích kinh doanh hệ thống (System Analysis)

System Analysis là kỹ thuật phân tích cấu trúc và quy trình hệ thống doanh nghiệp để tối ưu hóa hoạt động và giảm thiểu rủi ro. Mô hình này dùng để phân tích yêu cầu hệ thống, phát hiện điểm nghẽn trong công nghệ hoặc vận hành. Bản đồ tư duy (Mind mapping)

Mind Mapping là kỹ thuật sắp xếp và trình bày ý tưởng trực quan, từ vấn đề tổng quan đến chi tiết. Mô hình này sử dụng trong phân tích vấn đề, hoạch định kế hoạch và brainstorming.

Thiết kế quy trình

Thiết kế quy trình là việc xây dựng hoặc cải tiến quy trình nghiệp vụ nhằm đo lường và nâng cao hiệu quả.

Phân tích Mô hình Kinh doanh BPM (Business Process Modelling)

BPM là phương pháp mô hình hóa và tối ưu hóa quy trình kinh doanh theo chuẩn.

6 chiếc mũ tư duy

6 Chiếc mũ tư duy là kỹ thuật do Edward de Bono phát triển, giúp đa chiều hóa cách tiếp cận vấn đề qua 6 kiểu tư duy:

• Màu xanh lá cây: Tư duy sáng tạo, ý tưởng mới.
• Màu xanh lam: Tổng quan, kiểm soát quá trình.
• Màu trắng: Tư duy logic, tập trung dữ liệu.
• Màu vàng: Suy nghĩ tích cực, lợi ích.
• Màu đỏ: Cảm xúc, trực giác.
• Màu đen: Suy nghĩ phản biện, cảnh báo rủi ro.

Sử dụng brainstorming

Brainstorming là kỹ thuật tạo ra ý tưởng tập thể nhằm giải quyết vấn đề hoặc phát triển sáng kiến mới.
Cách áp dụng: Tổ chức phiên họp mở, khuyến khích sự sáng tạo tự do.

Kỹ năng cần có của một nhà phân tích kinh doanh

Để thành công trong vai trò nhà phân tích kinh doanh, ngoài kiến thức chuyên môn, bạn cần trang bị và phát triển các kỹ năng quan trọng:

• Kỹ thuật: Hiểu cách hoạt động của hệ thống kỹ thuật và công nghệ thông tin. Ví dụ: đọc hiểu tài liệu kỹ thuật phần mềm để phối hợp cùng đội IT xây dựng giải pháp.
• Phân tích: Khả năng tổng hợp và đánh giá dữ liệu để nhận diện rủi ro và cơ hội. Ví dụ: phân tích quy trình bán hàng nhằm đề xuất cải tiến hiệu quả.
• Kinh doanh: Hiểu rõ thị trường, sản phẩm, khách hàng và chiến lược. Ví dụ: dự báo xu hướng tiêu dùng và tư vấn phát triển sản phẩm phù hợp.
• Quản lý: Kỹ năng lãnh đạo, quản lý dự án và thời gian hiệu quả. Ví dụ: phân bổ nguồn lực và giám sát tiến độ dự án phân tích kinh doanh.
• Giao tiếp: Truyền đạt ý tưởng rõ ràng, thuyết phục mọi đối tượng từ cấp quản lý đến kỹ thuật. Ví dụ: trình bày báo cáo phân tích cho ban giám đốc.
• Giải quyết vấn đề: Tư duy phản biện để nhận diện và xử lý thách thức kịp thời.
• Làm việc nhóm: Phối hợp hiệu quả với các phòng ban và nhóm đa chức năng để đạt mục tiêu chung.
• Tư duy phản biện: Đánh giá chính xác thông tin và chọn phương án tối ưu.
• Sử dụng công cụ phân tích hiện đại: Thành thạo Excel nâng cao, SQL, Power BI, Tableau để xử lý và trực quan hóa dữ liệu chuyên sâu, phục vụ phân tích và quyết định.

Tham khảo thêm các bài viết chuyên sâu về phần mềm phân tích dữ liệu, nghệ thuật kinh doanh, định hướng kinh doanh và kinh nghiệm kinh doanh để nâng cao kiến thức và kỹ năng quản lý hiệu quả.

Xu hướng và tương lai của ngành phân tích kinh doanh

Ngành phân tích kinh doanh đang phát triển mạnh mẽ dưới tác động của công nghệ hiện đại như Artificial Intelligence (AI) và Big Data. Công cụ phân tích ngày càng thông minh, hỗ trợ tự động thu thập và xử lý dữ liệu, giúp nhà phân tích đưa ra quyết định nhanh và chính xác hơn.

Thị trường lao động ở lĩnh vực này hứa hẹn nhiều cơ hội với mức thu nhập hấp dẫn, đồng thời đòi hỏi người làm nghề không ngừng nâng cao kỹ năng công nghệ và tư duy chiến lược. Vì vậy, doanh nghiệp và cá nhân cần chủ động cập nhật xu hướng để tận dụng tối đa tiềm năng ngành.

Trên đây là toàn bộ thông tin về "Phân tích kinh doanh là gì? Vai trò và các kỹ thuật phân tích tối ưu". Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ hữu ích cho vận hành và tối ưu doanh nghiệp của bạn.